Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to procure

  • 1 concilio

    concĭlĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [concilium].
    I.
    To bring together several objects into one whole, to unite, connect (class. in prose and poetry, not in Hor.).
    A.
    Prop. (thus several times in Lucr. of the union of atoms):

    primordia Non ex illarum conventu conciliata,

    not formed by the union of separate parts, Lucr. 1, 612; 2, 901:

    dispersa,

    id. 6, 890:

    omnia in alto,

    id. 5, 466; cf. also id. 1, 1042; 2, 552.—Of physical union of other kinds:

    traduces bini inter se obvii miscentur alliganturque unā conciliati,

    Plin. 17, 23, 35, § 211;

    of medic. mixtures: gramen hyoscyami cerae,

    to mix, Ser. Samm. 40, 754.—
    2.
    Of the fulling of cloth:

    vestimentum,

    Varr. L. L. 6, § 43 Müll.—
    B.
    Trop.
    1.
    To unite in thought or feeling, to make friendly, to procure the favor of, to make inclined to, to gain, win over; constr. aliquos inter se, aliquem alicui or absol. (in this sense very freq.).
    (α).
    Aliquos inter se:

    quin res publica nos inter nos conciliatura conjuncturaque sit,

    Cic. Fam. 5, 7, 2; so,

    conciliare et conjungere homines inter se,

    id. Off. 1, 16, 50:

    feras inter sese,

    id. Rosc. Am. 22, 63.—
    (β).
    Aliquem ( aliquid) alicui:

    conciliare sibi, avertere ab adversario judicem,

    Quint. 6, 1, 11:

    quas (legiones) sibi conciliare pecuniā cogitabat,

    Cic. Fam. 12, 23, 2:

    Pammenem sibi similitudine fortunae,

    Tac. A. 16, 14:

    homines sibi,

    Nep. Ages. 2 fin.; id. Them. 10, 1:

    simulatque natum sit animal, ipsum sibi conciliari et commendari ad se conservandum,

    Cic. Fin. 3, 5, 16:

    eam civitatem Arvernis,

    Caes. B. G. 7, 7; cf.:

    reliquas civitates amicitia Caesari,

    id. B. C. 3, 55 fin.:

    per quam (causam) cum universo ordini tum primoribus se patrum concilient,

    Liv. 4, 48, 9:

    arma sibi,

    Verg. A. 10, 151:

    deos homini,

    Ov. F. 1, 337:

    audientem exordio,

    Quint. 8, prooem. 11:

    judicem probationibus nostris,

    id. 4, 3, 9:

    Maurorum animos Vitellio,

    Tac. H. 2, 58; cf.:

    quas res quosque homines quibus rebus aut quibus hominibus vel conciliasset vel alienasset ipsa natura,

    Quint. 5, 10, 17: omne animal primum constitutioni suae conciliari, i. e. governs itself in accordance with, etc., Sen. Ep. 124, 14; cf. id. ib. §

    15 sqq.: primum sibi ipsum conciliatur animal,

    id. ib. §

    17: frui iis rebus, quas primas homini natura conciliet,

    Cic. Ac. 2, 42, 131; cf. conciliatio, I. B. 2.—Without dat.:

    conciliabat ceteros reges,

    Nep. Hann. 10, 2; so,

    accusatorem,

    Quint. 6, 1, 12:

    conciliare, docere, movere judicem,

    id. 11, 1, 61; cf. id. 2, 5, 7; 3, 9, 7:

    plures,

    Tac. A. 15, 51:

    animos hominum,

    Cic. Off. 2, 5, 17; cf. id. de Or. 3, 53, 204:

    animum judicis,

    Quint. 4, 1, 25; cf.:

    animos judicum (opp. alienare),

    id. 11, 1, 8:

    animos plebis,

    Liv. 1, 35, 2:

    animos militum pollicitationibus,

    Suet. Oth. 6; cf. Tac. H. 1, 18, —
    (γ).
    ( Aliquem) ad aliquid: Labienum praefecit togatae, quo majore commendatione conciliaretur ad consulatūs petitionem, Auct. B. G. 8, 52.—
    (δ).
    Absol.:

    nihil est ad conciliandum gratius verecundiā,

    Quint. 11, 3, 161:

    conciliare, narrare,

    id. 3, 4, 15.—
    2.
    = commendo, to represent something to one as agreeable, pleasant, etc., i. e. to recommend:

    et dictis artes conciliasse suas,

    Ov. Tr. 3, 11, 42.—
    II.
    With acc. and dat. (aliquid alicui) or absol., to procure, provide, prepare, produce something for one.
    A.
    With physical objects.
    1.
    Of the procuring of a maiden, an object of love, in an honorable and (more freq.) in a dishonorable sense, to unite, procure, couple (cf. Lucr. 5, 961):

    tute ad eum adeas, tute concilies, tute poscas,

    Plaut. Trin. 2, 2, 111:

    num me nupsisti conciliante seni?

    Ov. Am. 1, 13, 42:

    conciliata viro,

    Cat. 68, 130:

    existimabatur Servilia etiam filiam suam Tertiam Caesari conciliare,

    to give as a mistress, Suet. Caes. 50:

    cum ei dignatio Juliā genitam Atiam conciliasset uxorem,

    Vell. 2, 59, 2.—Once with ad:

    a tuā me uxore dicam delatum, ut sese ad eum conciliarem,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206.—
    2.
    To procure, obtain by purchase or otherwise, to purchase, acquire, win, gain:

    illum mihi,

    Plaut. Poen. 3, 5, 25; cf.:

    male habiti et male conciliati,

    i. e. at a bad bargain, id. Ps. 1, 2, 1:

    prodi, male conciliate,

    Ter. Eun. 4, 4, 2: Mi. Estne empta mihi haec? Pe. His legibus habeas licet, Conciliavisti pulcre, Plaut. Ep. 3, 4, 39 sq.:

    ut tibi recte conciliandi primo facerem copiam,

    a chance for a good bargain, id. Pers. 4, 3, 69:

    si ullo pacto ille (filius) huc conciliari potest,

    can be brought here, Plaut. Capt. 1, 2, 22 (cf. id. ib. prol. 33):

    HS. viciens ex hoc uno genere,

    to extort, Cic. Verr. 2, 2, 58, § 142; cf.

    pecunias,

    id. ib. 2, 2, 55, § 137; 2, 3, 30, § 71; 2, 3, 84, § 194;

    and, in a more gen. sense: summum bonum esse frui rebus iis, quas primas natura conciliavisset,

    id. Ac. 2, 42, 131.—
    B.
    With abstr. objects, to cause, bring about, procure, acquire, make, produce, etc.:

    affinitatem et gratiam,

    Plaut. Trin. 2, 4, 42; cf.

    gratiam,

    Suet. Calig. 3:

    pacem inter cives,

    Cic. Fam. 10, 27, 1; cf. Ter. Heaut. 5, 5, 2:

    amorem sibi,

    Cic. Arch. 8, 17; cf. id. de Or. 2, 51, 206:

    favorem ad vulgum,

    Liv. 29, 22, 8; cf.:

    favorem populi,

    Suet. Caes. 11:

    amicitiam cum aliquo,

    Cic. Deiot. 14, 39:

    gloriam,

    id. Mur. 20, 41:

    laudem,

    Quint. 2, 7, 4:

    dignitatem auctoribus suis,

    Tac. Or. 9:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 60, 4:

    majestatem nomini Romano,

    id. 29, 11, 4:

    odium,

    Quint. 5, 13, 38; 6, 2, 16:

    risus,

    to cause, id. 6, 3, 35:

    otium,

    Nep. Timol. 3, 2:

    otii nomine servitutem,

    id. Epam. 5, 3:

    nuptias,

    to bring about, id. Att. 5, 3; Just. 7, 6, 10; cf.:

    jugales toros,

    Stat. S. 3, 5, 70.—Hence, concĭlĭātus, a, um, P. a. (in acc. with I. B.), friendly; in partic. in a pass. sense.
    A.
    Beloved:

    (Hasdrubal) flore aetatis primo Hamilcari conciliatus,

    Liv. 21, 2, 3:

    juvenis aetatis flore conciliatus sibi,

    Curt. 7, 9, 19; cf. Suet. Vit. Ter. 1; id. Vit. 7.—In sup.:

    est nobis conciliatissimus,

    Symm. Ep. 9, 37.—
    B.
    In an act. sense, favorably inclined, devoted, favorable to something; comp.:

    ut judex ad rem accipiendam fiat conciliatior,

    Quint. 4, 2, 24:

    (homo) voluptati a naturā conciliatus, a dolore autem abjunctus alienatusque est,

    Gell. 12, 5, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > concilio

  • 2 conciliō

        conciliō āvī, ātus, āre    [concilium], to bring together, unite, reconcile, make friendly, win over, conciliate: nos: inter nos legiones sibi pecuniā: homines inter se: homines sibi conciliari amiciores, N.: civitates amicitiā Caesari, Cs.: primoribus se patrum, L.: arma quae sibi conciliet, seeks as allies, V.: deos homini, O.: reges, N.: animos hominum: mihi sceptra Iovemque, i. e. the throne through the favor of Jupiter, V.—To procure, purchase, obtain, acquire, win, gain: prodi, male conciliate, you bad bargain, T.: HS viciens ex hoc uno genere, to extort: pecuniae conciliandae causā.—Fig., to cause, bring about, procure, mediate, acquire, make, produce: pacem, T.: favorem ad volgum, L.: quocum mihi amicitiam: vestram ad me audiendum benevolentiam: maiestatem nomini Romano, L.: otium, N.— To commend: artes suas (alicui), O.
    * * *
    conciliare, conciliavi, conciliatus V TRANS
    unite, bring together/about; cause; win over, attract; acquire, procure, buy; attract favor of, render favorably disposed; commend, endear; acquire; gain; bring a woman to man as wife, match; procure as a mistress; obtain improperly

    Latin-English dictionary > conciliō

  • 3 quaero

    quaero (old orthogr. QVAIRO, Epitaphs of the Scipios, 6; for the original form and etym. quaeso, ĕre, v. quaeso), sīvi or sĭi, sītum, 3, v. a., to seek.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 43 Vahl.); Plaut. Mil. 2, 3, 3:

    te ipsum quaerebam,

    Ter. Heaut. 4, 8, 3:

    escam in sterquilinio,

    Phaedr. 3, 12 init.
    B.
    In partic.
    1.
    To seek to get or procure, to seek or search for a thing, Ter. Heaut. 3, 1, 38:

    rem mercaturis faciendis,

    Cic. Par. 6, 2, 46.— Absol.:

    contrivi in quaerendo vitam atque aetatem meam,

    Ter. Ad. 5, 4, 15; 5, 3, 27; Hor. Ep. 1, 7, 57; id. A. P. 170.—
    b.
    Transf., to get, procure, obtain, acquire a thing:

    uxores liberorum quaerendorum causā ducere,

    Suet. Caes. 52:

    liberorum quaerundorum causā ei uxor data est,

    Plaut. Capt. 4, 2, 109; cf.:

    quaerunt litterae hae sibi liberos,

    id. Ps. 1, 1, 21.—
    2.
    To seek for something missing, to miss:

    Siciliam in uberrimā Siciliae parte,

    Cic. Verr. 2, 3, 18, § 47:

    optatos Tyndaridas,

    Prop. 1, 17, 18:

    Phoebi comam,

    Tib. 2, 3, 20:

    amnes,

    Stat. Th. 4, 703.—
    3.
    To ask, desire, with ut and subj.:

    quaeris ut suscipiam cogitationem quidnam istis agendum putem,

    Cic. Att. 14, 20, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to seek, i. e. to think over, meditate, aim at, plan a thing:

    dum id quaero, tibi qui filium restituerem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 83:

    quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamus,

    Sall. C. 33,5:

    fugam,

    Cic. Att. 7, 17, 1; id. Mur. 37, 80:

    sibi remedium ad rem aliquam,

    id. Clu. 9, 27:

    de gratiā quid significares, mecum ipse quaerebam,

    id. Att. 9, 11, A, 1.—With inf.:

    tristitiae causam si quis cognoscere quaerit,

    seeks, strives, endeavors, Ov. Tr. 5, 4, 7; id. Am. 1, 8, 51; Hor. C. 3, 4, 39; id. Ep. 1, 1, 2 al.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look for, seek to gain any thing; to get, acquire, obtain, procure:

    laudem sibi,

    Ter. Heaut. 2, 3, 74:

    salutem alicui malo,

    id. Ad. 3, 2, 2:

    negabant ullā aliā in re nisi in naturā quaerendum esse illud summum bonum,

    Cic. Ac. 1, 5, 19:

    pudentem exitum suae impudentiae,

    id. Verr. 2, 1, 1, § 2:

    invidiam in aliquem,

    id. Rab. Post. 17, 46. —
    2.
    Of inanim. and abstr. subjects, to demand, need, require, = requirere:

    quod cujusquam oratoris eloquentiam quaereret,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 29:

    lites ex limitibus judicem quaerant,

    Varr. R. R. 1, 15, 1:

    bellum dictatoriam majestatem quaesivisset,

    Liv. 8, 30:

    quaerit Boeotia Dircen,

    Ov. M. 2, 239. —
    3.
    To seek to learn from any one; to ask, inquire, interrogate (cf.: interrogo, percontor).
    (α).
    With ab:

    cum ab iis saepius quaereret,

    made inquiries, Caes. B. G. 1, 32:

    quaero abs te nunc, Hortensi, cum, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 83, § 191:

    quaesivit a medicis, quemadmodum se haberet,

    Nep. Dion, 2, 4:

    a quo cum quaesisset, quo se deduci vellet,

    id. Epam. 4, 5; cf. Cic. N. D. 1, 22, 60. —
    (β).
    With de:

    quaerebat paulo ante de me, quid, etc.,

    Cic. Pis. 9, 18:

    de te ipso quaero, Vatini, utrum, etc.,

    id. Vatin. 4, 10:

    quaero de te, arbitrerisne, etc.,

    Liv. 4, 40:

    cura tibi de quo quaerere nulla fuit,

    Ov. P. 4, 3, 18.—
    (γ).
    With ex:

    quaesivi ex Phaniā, quam in partem provinciae putaret, etc.,

    Cic. Fam. 3, 6, 1:

    quaerit ex solo ea, quae, etc.,

    Caes. B. G. 1, 18.—
    (δ).
    With a rel.-clause:

    ille baro te putabat quaesiturum, unum caelum esset an innumerabilia,

    Cic. Fam. 9, 26, 3:

    natura fieret laudabile carmen, an arte, Quaesitum est,

    Hor. A. P. 409:

    quaeritur inter medicos, cujus generis aquae sint utilissimae,

    Plin. 31, 3, 21, § 31.—
    4. a.
    With inf. (post-Aug.):

    e monte aliquo in alium transilire quaerens,

    Plin. 8, 53, 79, § 214:

    qui mutare sedes quaerebant,

    Tac. G. 2.—
    b.
    Transf., of animals, plants, etc., to desire, prefer, seek:

    salictum et harundinetum... umidum locum quaerunt,

    Varr. R. R. 1, 23, 5:

    glires aridum locum quaerunt,

    id. ib. 3, 15, 2; Col. 1, praef. §

    26: lupinum quaerit maxime sabulosa,

    Plin. 18, 14, 36, § 134;

    so of the soil: ager aquosus plus stercoris quaerit,

    demands, Pall. 1, 6, 15.—
    5.
    To examine or inquire into judicially, to investigate, institute an investigation; with [p. 1502] acc. (rare):

    hunc abduce, vinci, rem quaere,

    Ter. Ad. 3 (4), 36:

    non dubitabat Minucius, quin iste (Verres) illo die rem illam quaesiturus non esset,

    Cic. Verr. 2, 2, 29, § 72. —With de and abl. (class.; cf.

    Krebs, Autibarb. p. 962 sq.): de pecuniis repetundis,

    Cic. Verr. 1, 9, 27:

    de morte alicujus,

    id. Rosc. Am. 41, 119:

    de servo in dominum,

    to question by torture, put to the rack, id. Mil. 22, 59:

    aliquid per tormenta,

    Suet. Tib. 58:

    legibus,

    to investigate according to the laws, impartially, Plin. Ep. 5, 21, 3. —
    b.
    Transf.: si quaeris, si quaerimus (prop., if we, or you, look well into the matter; if we, or you, would know the truth), to say the truth, in fact, to speak honestly:

    omnino, si quaeris, ludi apparatissimi,

    Cic. Fam. 7, 1, 2:

    at sunt morosi, et anxii, et difficiles senes: si quaerimus, etiam avari,

    id. Sen. 18, 65:

    si quaeritis,

    id. de Or. 2, 62, 254; so,

    too, si verum quaeris,

    id. Fam. 12, 8, 1:

    si verum quaeritis,

    id. de Or. 2, 34, 146:

    si verum quaerimus,

    id. Tusc. 2, 23, 55: noli quaerere or quid quaeris? in short, in one word:

    noli quaerere: ita mihi pulcher hic dies visus est,

    id. Fam. 4, 4, 3:

    quid quaeris? biduo factus est mihi familiaris,

    id. ib. 3, 1, 2.— Hence, quaesītus, a, um, P. a., sought out.
    A.
    In a good sense, select, special, extraordinary (mostly post-Aug.): epulae quaesitissumae, Sall. ap. Macr. S. 2, 9, 9 (Sall. H. 2, 23, 4 Dietsch); comp.:

    leges quaesitiores (opp. simplices),

    Tac. A. 3, 26:

    quaesitior adulatio,

    id. ib. 3, 57.— Sup.:

    quaesitissimi honores,

    Tac. A. 2, 53.—
    B.
    In a bad sense (opp. to what is natural), far-fetched, studied, affected, assumed (class.):

    vitabit etiam quaesita nec ex tempore ficta, sed domo allata, quae plerumque sunt frigida,

    Cic. Or. 26, 89:

    ut numerus non quaesitus, sed ipse secutus esse videatur,

    id. ib. 65, 219:

    comitas,

    Tac. A. 6, 50:

    asperitas,

    id. ib. 5, 3.—
    C.
    Subst.: quaesītum, i, n.
    1.
    A question ( poet.):

    accipe quaesiti causam,

    Ov. M. 4, 793; id. F. 1, 278; Hor. S. 2, 6, 82.—
    2.
    A question as a rhetorical figure, = pusma, Mart. Cap. 5, § 524.

    Lewis & Short latin dictionary > quaero

  • 4 abigō

        abigō ēgī, āctus, ere    [ab+ago], to drive away, drive off: alqm rus, T.: mercatorem, H.: muscas. —Esp. of cattle, etc., to drive away (as plunder), carry off: pecus: partum sibi medicamentis, to force a birth.—Fig., to drive away, repel, expel: Pauperiem epulis regum, H.: curas, H.
    * * *
    I
    abigere, abegi, abactus V TRANS
    drive/send away/off; expel, repel; steal, plunder (cattle), rustle; seduce; remove/cure (disease); drive away (an evil); force birth; procure abortion
    II
    abigere, abigi, abactus V TRANS
    drive/send away/off; expel, repel; steal, plunder (cattle), rustle; seduce; remove/cure (disease); drive away (an evil); force birth; procure abortion

    Latin-English dictionary > abigō

  • 5 expediō

        expediō īvī, ītus, īre    [ex + pes], to extricate, disengage, let loose, set free, liberate: nodum: ex nullo (laqueo) se: mortis laqueis caput, H.: flammam inter et hostīs Expedior, make my way, V.: errantem nemori, O.: sibi locum, make room, Cs.: iter per rupes, L.— To fetch out, bring forward, procure, make ready, prepare: vela, O.: virgas expediri iubet: cererem canistris, V.: navīs, Cs.: legiones, Cs.: exercitum, L.: se ad pugnam, L.: ius auxili sui, exercise, L.— To despatch, hurl: trans finem iaculo expedito, H.—Fig., to bring out, extricate, release, free: me turbā, T.: impeditum animum, T.: haererem, nisi tu me expedisses: Quas (manūs) per acuta belli, help through, H.: me multa impediverunt quae ne nunc quidem expedita sunt.— To put in order, arrange, set right, adjust, settle: rem, ut poteris: rem frumentariam, Cs.: nomina mea, pay: exitum orationis: quod instat, V. — To explain, unfold, make clear, clear up, disclose, relate: pauca tibi dictis, V.: rei initium, S.: ea de caede, Ta.: Promptius expediam quot, etc., i. e. could sooner recount, Iu.— To be serviceable, be profitable, be advantageous, be useful, be expedient, profit: nihil expedire quod sit iniustum: non idem ipsis expedire et multitudini: Caesari ad diuturnitatem victoriae: expedit bonas esse vobis, T.: omnibus expedit salvam esse rem p.: tu si ita expedit, velim, etc.
    * * *
    expedire, expedivi, expeditus V
    disengage, loose, set free; be expedient; procure, obtain, make ready

    Latin-English dictionary > expediō

  • 6 parō

        parō āvī, ātus, āre    [2 PAR-], to make ready, prepare, furnish, provide, arrange, order, contrive, design: contra haec, make preparations, S.: ad iter, make ready, L.: cui fata parent, for whom the Fates are making ready, V.: omnibus rebus instructum et paratum convivium: turres, falces, testudinesque, Cs.: ad integrum bellum cuncta, S.: quae opus fuere ad nuptias, T.: galeam et aegida, assume, H.: fugam, i. e. prepare for flight, V.: filio luctum, T.: quibus insidiae parabantur, S.: leges, introduce, S.: rictu in verba parato, ready to speak, O.—With reflex. pron., to prepare oneself, get ready: se, ut, etc., T.: se ad discendum: huc te pares: se in similem casum, Cs.: se ad proelium, L.— To prepare, intend, resolve, purpose, determine, meditate, be on the point of, be about: Quid Seres parent, H.: maledictis deterrere (poëtam), ne scribat, parat, T.: Labienum adoriri, Cs.: quid pares respondere scire cupio: in nemus ire parant, V.: uxorem ut arcessat, T.: si ita naturā paratum esset, ut, etc., so ordered.—To procure, acquire, get, obtain: nobis psaltriam, T.: commeatūs, S.: locum et sedes, Cs.— To procure with money, buy, purchase: trans Tiberim hortos: iumenta, Cs.: servi aere parati, S.
    * * *
    parare, paravi, paratus V TRANS
    prepare; furnish/supply/provide; produce; obtain/get; buy; raise; put up; plan

    Latin-English dictionary > parō

  • 7 comparo

    1. I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et proportione conjungeret, ut, etc.,

    Cic. Univ. 5 med.:

    comparari postremo,

    id. ib. 5:

    ambo cum simul aspicimus, non possumus non vereri, ne male comparati sitis,

    Liv. 40, 46, 4:

    L. Volumnius cum Ap. Claudio consul est factus, priore item consulatu inter se conparati,

    id. 10, 15, 12:

    labella cum labellis,

    Plaut. As. 3, 3, 78: quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,
    B.
    Esp. of combatants, for the usu. compono, to bring together to a contest, to match:

    ut ego cum patrono disertissimo comparer,

    Cic. Quint. 1, 2:

    cum Aesernino Samnite Pacideianus comparatus,

    id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18:

    Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces,

    Liv. 30, 28, 8:

    hunc Threci comparavit,

    Suet. Calig. 35.—
    II.
    Trop.
    A.
    To couple together in judgment.
    1.
    To count one object fully equal to another, to place on the same footing, put on an equality with (rare but class.): neminem tibi profecto hominem ex omnibus aut anteposuissem umquam aut etiam comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.:

    cum quibus (hominibus) comparari sordidum,

    Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7:

    et se mihi comparat Ajax?

    Ov. M. 13, 338.—
    2.
    In gen., to place together in comparison, to compare (the usu. signif. of the word in prose and poetry):

    homo quod rationis est particeps similitudines comparat,

    Cic. Off. 1, 4, 11:

    majora, minora, paria,

    id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68:

    metaphora rei comparatur, quam volumus exprimere,

    Quint. 8, 6, 8.—With dat.:

    equi fortis et victoris senectuti, comparat suam,

    Cic. Sen. 5, 14:

    si regiae stirpi comparetur ignobilis,

    Curt. 8, 4, 25:

    restat ut copiae copiis conparentur vel numero vel, etc.,

    Liv. 9, 19, 1:

    se majori pauperiorum turbae,

    Hor. S. 1, 1, 112:

    Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat,

    Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65:

    necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparat,

    id. 1, 2, 18:

    nec tantum inutilibus comparantur utilia, sed inter se quoque ipsa,

    id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.:

    hominem cum homine et tempus cum tempore et rem cum re,

    Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121:

    cum illo... ceteris rebus nullo modo comparandus es,

    id. Phil. 2, 46, 117:

    cum meum factum cum tuo comparo,

    id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20:

    corporis commoda cum externis et ipsa inter se corporis,

    id. ib. 2, 25, 88:

    longiorem orationem cum magnitudine utilitatis,

    id. ib. 2, 6, 20:

    victoria, quae cum Marathonio possit comparari tropaeo,

    Nep. Them. 5, 3:

    totam causam nostram cum tota adversarii causā,

    Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad:

    nec comparandus hic quidem ad illum est,

    Ter. Eun. 4, 4, 14:

    sed nihil comparandi causā loquar,

    I will institute no comparison, Cic. Pis. 1, 3.— Hence,
    3.
    With rel.-clause, to reflect, consider, judge; or to prove, show, by comparing (rare): id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20:

    cum comparetur, utrum, etc.,

    Auct. Her. 2, 28, 45:

    comparando quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, etc.,

    Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5:

    deinde comparat, quanto plures deleti sint homines, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16.—
    B.
    Comparare inter se, t. t., of colleagues in office, to agree together in respect to the division of duties, to come to an agreement (freq. in Liv., esp. of the consuls, who made an arrangement between themselves in respect to their provinces):

    inter se decemviri comparabant, quos ire ad bellum, quos praeesse exercitibus oporteret,

    Liv. 3, 41, 7:

    senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve,

    id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8;

    41, 6, 1: (consules) comparant inter se ut, etc.,

    id. 8, 6, 13; 10, 15, 12:

    ut consules sortirentur conparerentve inter se, uter, etc.,

    id. 24, 10, 2;

    of the tribunes of the people,

    id. 29, 20, 9;

    of the proprætors,

    id. 40, 47, 1.—
    C.
    (In acc. with I. B.) Si scias quod donum huic dono contra comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by comparison, comparatively:

    quaerere (opp. simpliciter),

    Cic. Top. 22, 84.
    2.
    com-păro ( conp-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.
    I. A.
    Lit.:

    magnifice et ornate convivium comparat (al. apparat),

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42:

    sibi remedium ad magnitudinem frigorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to make one ' s self ready, to prepare one ' s self, id. Mil. 10, 28:

    se ad respondendum,

    id. N. D. 3, 8, 19:

    se ad iter,

    Liv. 28, 33, 1; cf. pass., id. 42, 43, 4:

    se ad omnis casus,

    Caes. B. G. 7, 79:

    insidias alicui per aliquem,

    Cic. Clu. 16, 47; cf.:

    dolum ad capiendos eos,

    Liv. 23, 35, 2:

    comparare et constituere accusationem,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.:

    comparare accusatorem filio suo,

    id. Clu. 67, 191:

    fugam,

    Caes. B. G. 4, 18: domicilium [p. 387] ibi, Liv. 1, 34, 10:

    iter ad regem,

    Nep. Alcib. 10, 3 et saep.:

    vultum e vultu,

    to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5.—

    In the histt. freq. of preparations for war: bellum,

    Nep. Dion, 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.:

    arma, milites, classem,

    Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. Dion, 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.:

    arma latroni,

    Quint. 12, 1, 1.— Pass. in mid. force:

    ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati,

    Auct. Her. 3, 3, 4:

    ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt,

    made ready to go, Liv. 42, 43, 4.—
    (β).
    Absol.:

    ex hac parte diligentissime comparatur,

    Cic. Fam. 16, 11, 3:

    tempore ad comparandum dato,

    Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—
    (γ).
    With inf.:

    urere tecta,

    Ov. Tr. 2, 267:

    an ita me comparem, Non perpeti, etc.,

    place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2.—
    B.
    Trop. of the arrangements of nature, of civil life, of manners, customs, etc., to arrange, appoint, ordain, establish; esp. in the pass. impers.:

    ita quoique est in aetate hominum conparatum,

    Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10:

    more majorum comparatum est,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.:

    ita comparatum more majorum erat, ne, etc.,

    Liv. 39, 29, 5:

    est ita natura comparatum ut, etc.,

    Plin. Ep. 5, 19, 5:

    praetores, ut considerate fieret, comparaverunt,

    Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7:

    jam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc.,

    Cic. Clu. 21, 57:

    eis utendum censeo quae legibus conparata sunt,

    Sall. C. 51, 8.—So rarely of persons:

    sic fuimus semper comparati, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 9, 32.—
    II. A.
    Prop.:

    negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato,

    Plaut. Poen. 1, 2, 2:

    mihi quadraginta minas,

    id. Ep. 1, 2, 19:

    aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt,

    Ter. Heaut. 4, 8, 15:

    pecudes carius,

    Suet. Calig. 27:

    merces,

    Dig. 13, 4, 2 fin.:

    ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17:

    Sthenius ab adulescentio paulo studiosius haec compararat, supellectilem, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3:

    gemmas, toreumata, signa, tabulas,

    Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—
    2.
    Of abstract things:

    amicitias,

    Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65:

    auctoritatem sibi,

    Caes. B. G. 5, 53:

    laudes artibus,

    Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45:

    tribunicium auxilium sibi,

    Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—
    B.
    Trop.: sex (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained them over to their side, Liv. 4, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > comparo

  • 8 conficio

    confĭcĭo, fēci, fectum, 3 ( perf. subj. confexim, Plaut. Truc. 4, 4, 39; in pass., besides the regular form conficior, freq., but not in Cic., in acc. with fīo, fieri:

    confit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 7; Lucr. 4, 291; Col. 2, 15, 1; Plin. 6, 23, 26, § 103; 31, 7, 40, § 83; Macr. S. 1, 14, 13; id. Somn. Scip. 2, 3; 1, 2:

    confiunt,

    Lucr. 4, 738; Arn. 7, 219:

    confiat,

    Col. 1, 8, 12; Lucr. 4, 929 Lachm.: confiant, Imp. Leo, Cod. 2, 7, 11: confieret, Balb. ap. Cic. Att. 8, 15, A, 3; 9, 7, A, 1; Liv. 5, 50, 7:

    confierent,

    Suet. Caes. 20; Arn. 2, 73:

    confieri,

    Lucr. 2, 1069; 5, 889; Caes. B. G. 7, 58; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1; Verg. A. 4, 116; v. Forbig. ad loc.; Tac. A. 15, 59; cf. Neue, Formenl. II. p. 611), v. a. [facio].
    I.
    To make a thing completely ready, to make, prepare, bring about, complete, accomplish, execute, etc. (except in Quint., freq. in all periods and species of composition).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    nisi cottidiano sesquiopus confeceris,

    Plaut. Capt. 3, 5, 67; cf.

    pensum,

    id. Merc. 2, 3, 81; id. Pers. 2, 4, 1:

    eme lanam, unde pallium conficiatur,

    id. Mil. 3, 1, 93; cf.:

    anulum, pallium, soccos suā manu,

    Cic. de Or. 3, 32, 127:

    vestem,

    id. Verr. 2, 4, 26, § 59; Suet. Aug. 73:

    ligna ad fornacem,

    to make ready, prepare for, Cato, R. R. 16; cf.:

    conficere atque contexere villos ovium,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    aurum et argentum,

    Plin. 35, 12, 45, § 157:

    frumenta (with molere),

    id. 7, 56, 57, § 191:

    tabulas litteris Graecis,

    to write, draw up, Caes. B. G. 1, 29; [p. 413] cf.:

    libros Graeco sermone,

    to compose, write, Nep. Hann. 13, 2;

    and librum Graece,

    id. Att. 18, 6:

    tabulas,

    Cic. Verr. 2, 1, 23, § 60:

    orationes,

    Nep. Cato, 3, 3:

    illam partem superiorem orationis,

    Cic. de Or. 2, 28, 121:

    nuptias,

    Ter. Heaut. 5, 1, 22; Suet. Claud. 26:

    bellum,

    Caes. B. G. 1, 54; Sall. C. 51, 5; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 3; Liv. 21, 40, 11; so,

    duella,

    Hor. Ep. 2, 1, 254 al.; cf.

    proelium,

    Sall. C. 61, 1:

    tantum facinus,

    Cic. Rosc. Am. 28, 76; cf.

    caedem,

    Nep. Dion, 10, 1:

    legitima quaedam,

    id. Phoc. 4, 2:

    residua diurni actus,

    Suet. Aug. 78:

    mandata,

    Cic. Planc. 11, 28; id. Phil. 9, 3, 6; id. Q. Fr. 2, 12 (14), 3; Sall. J. 12, 4:

    omnibus rebus magnā curā, multā operā et labore confectis,

    Cic. Att. 16, 16, B, 8:

    ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse ducere,

    Caes. B. G. 1, 3:

    negotium,

    id. B. C. 1, 29; Cic. Att. 1, 16, 5:

    quibus rebus confectis,

    Sall. C. 46, 1; Nep. Pelop. 3, 3; Caes. B. G. 1, 13:

    confecto legationis officio,

    id. B. C. 3, 103.—
    2.
    Esp.
    a.
    In the lang. of business, to settle, close a bargain, finish, etc.; absol.:

    tu cum Apellā Chio confice de columnis,

    Cic. Att. 12, 19, 1:

    quod si mihi permisisses, confecissem cum coheredibus,

    id. Fam. 7, 2, 1:

    de Acutiliano negotio quod mihi mandaras... confeceram,

    id. Att. 1, 5, 4.—
    b.
    Of space or distance traversed, to pass over, accomplish, traverse, go over, make, accomplish:

    iter,

    Cic. Att. 4, 14, 2; Caes. B. G. 2, 12; Nep. Ages. 4, 4 al.; cf.:

    tertiam partem itineris,

    id. Eum. 8, 6; and poet.:

    nos immensum spatiis confecimus aequor,

    Verg. G. 2, 541:

    cursum,

    Cic. Att. 5, 12, 1; Verg. A. 5, 362:

    cursum vitae,

    Cic. Tusc. 3, 1, 2:

    cursus annuos conficit sol,

    id. N. D. 1, 31, 87; 2, 20, 52:

    longam viam,

    id. Sen. 2, 6:

    celeritate incredibili longissimas vias,

    Suet. Caes. 57.—Rarely of space occupied:

    tecta facturi, ut mille passuum conficiatur,

    Cic. Att. 4, 16, 8 (14).—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to produce, cause, make, bring about, effect:

    sollicitudines mihi,

    Ter. And. 4, 1, 26:

    geminas nuptias,

    id. ib. 4, 1, 50; cf.:

    aliquid mali gnato,

    id. Heaut. 5, 3, 1:

    pacem,

    id. ib. 5, 2, 45:

    motus animorum,

    Cic. de Or. 2, 79, 324.—With two accs.:

    animum auditoris mitem et misericordem,

    Cic. Inv. 1, 55, 106:

    reditum alicui,

    to procure, id. Fam. 9, 13, 4.—Also absol., to be efficient, to accomplish a direct result, be an active cause (philos. t. t.):

    aliae causae ipsae conficiunt, aliae vim aliquam ad conficiendum afferunt,

    Cic. Part. Or. 26, 93.—
    2.
    Of time, to complete, finish, end, spend, pass:

    cum sexaginta annos confecerit,

    Cic. Tusc. 1, 38, 92:

    centum annos,

    id. Or. 52, 176:

    diem,

    Plaut. Trin. 3, 3, 78:

    tum denique judicetur beatusne fuerit, cum extremum vitae diem morte confecerit,

    Cic. Fin. 3, 22, 76:

    annuum tempus,

    id. Att. 15, 15, 4:

    omnem vitae suae cursum in labore corporis atque in animi contentione (just before: ut in amore et voluptatibus adulescentiam suam collocaret),

    id. Cael. 17, 39:

    annuum munus,

    id. Fam. 2, 12, 1:

    biennium,

    id. Quint. 12, 40:

    suas horas (somnus),

    Sil. 4, 89:

    aequinoctium,

    Col. 2, 8, 2; cf.

    brumam,

    id. 9, 14, 12; Plin. 18, 26, 63, § 232:

    commissum ac profligatum bellum,

    Liv. 8, 25, 5; Flor. 2, 15, 2.—
    3.
    In philos. lang., to bring forward as proved, to show, deduce:

    conclusio est, quae ex eis quae ante dicta sunt, conficit, quid necessario consequatur,

    Auct. Her. 4, 30, 41 fin.; Cic. Inv. 1, 31, 53; hence, conficior, to follow logically (from something), to be deduced; with ex:

    cum id perspicuum sit, quod conficiatur ex ratiocinatione,

    Cic. Inv. 1, 40, 72; so Quint. 5, 14, 9; 5, 14, 22; 9, 4, 69; and absol., Cic. Inv. 1, 47, 87 al.—
    II.
    Transf., to diminish, lessen, weaken an object; to sweep away, destroy, kill, wear out, consume.
    A.
    Prop.:

    dentes intimi escas conficiunt,

    grind, Cic. N. D. 2, 54, 134; so Liv. 2, 32, 10; Plin. 11, 37, 61, § 160; cf.

    cibos,

    to digest, Cic. N. D. 2, 55, 137; Plin. 11, 37, 68, § 180 al.:

    ignes Conficerent vulgo silvas, arbusta cremarent,

    Lucr. 1, 905; cf.:

    conficere, omnia igni, frigore,

    id. 1, 536:

    patrimonium suum (corresp. with dissipare),

    Cic. Fl. 36, 90:

    sapiens si fame ipse conficiatur... vir bonus, ne ipse frigore conficiatur, etc.,

    id. Off. 3, 6, 29.—With acc. and inf.:

    ipse conficior venisse tempus cum possim, etc.,

    Cic. Att. 10, 18, 3:

    nihil est opere et manu factum, quod non conficiat et consumat vetustas,

    id. Marcell. 4, 11: quae vetustas est, quae vim divinam conficere possit? id. Div. 2, 57, 117.—In part. perf.: sicut fortis equus... senio confectu' quiescit, impaired, weakened, Enn. ap. Cic. Sen. 5, 14;

    and so very freq.: confectus senectute,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    aetate,

    Sall. J. 9, 4; Cat. 68, 119:

    aevo,

    Verg. A. 11, 85:

    senectā, Ov M. 6, 37: cum corporis morbo tum animi dolore,

    Cic. Mur. 40, 86; cf. id. Fin. 1, 12, 41; id. Att. 11, 11, 1:

    multis gravibusque vulneribus,

    Caes. B. G. 2, 25; 3, 5; Sall. J. 60, 7:

    curā,

    Ter. And. 2, 1, 4:

    dolore,

    Cat. 65, 1.—Without abl.:

    ut fessos confectosque aggrediantur,

    exhausted, Liv. 1, 23, 9; cf.:

    confectus et saucius,

    Cic. Cat. 2, 11, 24:

    artus,

    Lucr. 3, 947:

    ego te hic hac offatim conficiam,

    to cut in pieces, Plaut. Truc. 2, 7, 52:

    Athenienses,

    to subdue, Nep. Lys. 1, 1; so,

    provinciam,

    Cic. Inv. 2, 37, 111; Liv. 26, 21, 2; 28, 28, 7; 40, 28, 8; 41, 12, 3; cf. Cic. Imp. Pomp. 10, 28; Liv. 27, 5, 3; 40, 35, 4:

    duos hostium exercitus,

    id. 2, 40, 13:

    me (sica illa) paene confecit,

    killed, Cic. Mil. 14, 37:

    alterum Curiatium,

    Liv. 1, 25, 10; cf.

    saucium,

    id. 42, 16, 1:

    Caligulam vulneribus triginta,

    Suet. Calig. 58:

    maximam vim serpentium (ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101;

    so of the killing of animals,

    Suet. Claud. 21; id. Dom. 19; Lampr. Com. 13 al.; cf. confector, II.;

    and in mal. part.,

    Suet. Ner. 29 (v. the passage in its connection).—
    B.
    Trop.:

    conficere aliquem verbis,

    Plaut. Ps. 1, 5, 49:

    (captivos) omnibus notis ignominiisque,

    Liv. 22, 61, 9:

    lectio non cruda sed multa iteratione mollita et velut confecta,

    Quint. 10, 1, 19:

    sidus confectum,

    its influence has ceased, it has set, Plin. 16, 23, 36, § 87; 18, 25, 57, § 207.—
    III.
    In gen., to prepare, provide, procure, to bring together, = colligo:

    virginem, Quam amabat, eam confeci sine molestiā,

    Ter. Eun. 5, 4, 6 Ruhnk.; so,

    centurias,

    to secure their votes, Q. Cic. Pet. Cons. 5, 18; cf.:

    suam tribum necessariis suis,

    Cic. Planc. 18, 45:

    hortos mihi,

    id. Att. 12, 37, 2:

    bibliothecam,

    id. ib. 1, 7 fin.:

    exercitum difficili rei publicae tempore,

    id. Imp. Pomp. 21, 61:

    exercitus maximos,

    id. Att. 8, 11, 2; cf.:

    armata milia centum,

    Caes. B. G. 2, 4:

    (serpentum) magnam multitudinem (just before, colligere),

    Nep. Hann. 10, 5:

    erat ei de ratiunculā apud me pauxillulum nummorum, id ut conficerem: confeci,

    Ter. Phorm. 1, 1, 4:

    permagnam pecuniam ex illā re,

    Cic. Verr. 2, 1, 52, § 138; cf.:

    conficiendae pecuniae rationes,

    id. Fl. 9, 20.—Hence, confĭcĭ-ens, entis, P. a. (acc. to I.), effecting, causing, producing, efficient (rare, and only in Cic.):

    causae,

    Cic. Part. Or. 26, 93: corporis bonorum conficientia (tha tôn agathôn poiêtika), productive of physical good, id. Fin. 5, 27, 81 Madv.:

    civitas conficientissima litterarum,

    very carefully noting down every thing, id. Fl. 19, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > conficio

  • 9 conparo

    1. I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et proportione conjungeret, ut, etc.,

    Cic. Univ. 5 med.:

    comparari postremo,

    id. ib. 5:

    ambo cum simul aspicimus, non possumus non vereri, ne male comparati sitis,

    Liv. 40, 46, 4:

    L. Volumnius cum Ap. Claudio consul est factus, priore item consulatu inter se conparati,

    id. 10, 15, 12:

    labella cum labellis,

    Plaut. As. 3, 3, 78: quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,
    B.
    Esp. of combatants, for the usu. compono, to bring together to a contest, to match:

    ut ego cum patrono disertissimo comparer,

    Cic. Quint. 1, 2:

    cum Aesernino Samnite Pacideianus comparatus,

    id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18:

    Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces,

    Liv. 30, 28, 8:

    hunc Threci comparavit,

    Suet. Calig. 35.—
    II.
    Trop.
    A.
    To couple together in judgment.
    1.
    To count one object fully equal to another, to place on the same footing, put on an equality with (rare but class.): neminem tibi profecto hominem ex omnibus aut anteposuissem umquam aut etiam comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.:

    cum quibus (hominibus) comparari sordidum,

    Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7:

    et se mihi comparat Ajax?

    Ov. M. 13, 338.—
    2.
    In gen., to place together in comparison, to compare (the usu. signif. of the word in prose and poetry):

    homo quod rationis est particeps similitudines comparat,

    Cic. Off. 1, 4, 11:

    majora, minora, paria,

    id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68:

    metaphora rei comparatur, quam volumus exprimere,

    Quint. 8, 6, 8.—With dat.:

    equi fortis et victoris senectuti, comparat suam,

    Cic. Sen. 5, 14:

    si regiae stirpi comparetur ignobilis,

    Curt. 8, 4, 25:

    restat ut copiae copiis conparentur vel numero vel, etc.,

    Liv. 9, 19, 1:

    se majori pauperiorum turbae,

    Hor. S. 1, 1, 112:

    Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat,

    Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65:

    necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparat,

    id. 1, 2, 18:

    nec tantum inutilibus comparantur utilia, sed inter se quoque ipsa,

    id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.:

    hominem cum homine et tempus cum tempore et rem cum re,

    Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121:

    cum illo... ceteris rebus nullo modo comparandus es,

    id. Phil. 2, 46, 117:

    cum meum factum cum tuo comparo,

    id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20:

    corporis commoda cum externis et ipsa inter se corporis,

    id. ib. 2, 25, 88:

    longiorem orationem cum magnitudine utilitatis,

    id. ib. 2, 6, 20:

    victoria, quae cum Marathonio possit comparari tropaeo,

    Nep. Them. 5, 3:

    totam causam nostram cum tota adversarii causā,

    Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad:

    nec comparandus hic quidem ad illum est,

    Ter. Eun. 4, 4, 14:

    sed nihil comparandi causā loquar,

    I will institute no comparison, Cic. Pis. 1, 3.— Hence,
    3.
    With rel.-clause, to reflect, consider, judge; or to prove, show, by comparing (rare): id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20:

    cum comparetur, utrum, etc.,

    Auct. Her. 2, 28, 45:

    comparando quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, etc.,

    Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5:

    deinde comparat, quanto plures deleti sint homines, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16.—
    B.
    Comparare inter se, t. t., of colleagues in office, to agree together in respect to the division of duties, to come to an agreement (freq. in Liv., esp. of the consuls, who made an arrangement between themselves in respect to their provinces):

    inter se decemviri comparabant, quos ire ad bellum, quos praeesse exercitibus oporteret,

    Liv. 3, 41, 7:

    senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve,

    id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8;

    41, 6, 1: (consules) comparant inter se ut, etc.,

    id. 8, 6, 13; 10, 15, 12:

    ut consules sortirentur conparerentve inter se, uter, etc.,

    id. 24, 10, 2;

    of the tribunes of the people,

    id. 29, 20, 9;

    of the proprætors,

    id. 40, 47, 1.—
    C.
    (In acc. with I. B.) Si scias quod donum huic dono contra comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by comparison, comparatively:

    quaerere (opp. simpliciter),

    Cic. Top. 22, 84.
    2.
    com-păro ( conp-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.
    I. A.
    Lit.:

    magnifice et ornate convivium comparat (al. apparat),

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42:

    sibi remedium ad magnitudinem frigorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to make one ' s self ready, to prepare one ' s self, id. Mil. 10, 28:

    se ad respondendum,

    id. N. D. 3, 8, 19:

    se ad iter,

    Liv. 28, 33, 1; cf. pass., id. 42, 43, 4:

    se ad omnis casus,

    Caes. B. G. 7, 79:

    insidias alicui per aliquem,

    Cic. Clu. 16, 47; cf.:

    dolum ad capiendos eos,

    Liv. 23, 35, 2:

    comparare et constituere accusationem,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.:

    comparare accusatorem filio suo,

    id. Clu. 67, 191:

    fugam,

    Caes. B. G. 4, 18: domicilium [p. 387] ibi, Liv. 1, 34, 10:

    iter ad regem,

    Nep. Alcib. 10, 3 et saep.:

    vultum e vultu,

    to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5.—

    In the histt. freq. of preparations for war: bellum,

    Nep. Dion, 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.:

    arma, milites, classem,

    Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. Dion, 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.:

    arma latroni,

    Quint. 12, 1, 1.— Pass. in mid. force:

    ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati,

    Auct. Her. 3, 3, 4:

    ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt,

    made ready to go, Liv. 42, 43, 4.—
    (β).
    Absol.:

    ex hac parte diligentissime comparatur,

    Cic. Fam. 16, 11, 3:

    tempore ad comparandum dato,

    Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—
    (γ).
    With inf.:

    urere tecta,

    Ov. Tr. 2, 267:

    an ita me comparem, Non perpeti, etc.,

    place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2.—
    B.
    Trop. of the arrangements of nature, of civil life, of manners, customs, etc., to arrange, appoint, ordain, establish; esp. in the pass. impers.:

    ita quoique est in aetate hominum conparatum,

    Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10:

    more majorum comparatum est,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.:

    ita comparatum more majorum erat, ne, etc.,

    Liv. 39, 29, 5:

    est ita natura comparatum ut, etc.,

    Plin. Ep. 5, 19, 5:

    praetores, ut considerate fieret, comparaverunt,

    Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7:

    jam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc.,

    Cic. Clu. 21, 57:

    eis utendum censeo quae legibus conparata sunt,

    Sall. C. 51, 8.—So rarely of persons:

    sic fuimus semper comparati, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 9, 32.—
    II. A.
    Prop.:

    negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato,

    Plaut. Poen. 1, 2, 2:

    mihi quadraginta minas,

    id. Ep. 1, 2, 19:

    aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt,

    Ter. Heaut. 4, 8, 15:

    pecudes carius,

    Suet. Calig. 27:

    merces,

    Dig. 13, 4, 2 fin.:

    ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17:

    Sthenius ab adulescentio paulo studiosius haec compararat, supellectilem, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3:

    gemmas, toreumata, signa, tabulas,

    Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—
    2.
    Of abstract things:

    amicitias,

    Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65:

    auctoritatem sibi,

    Caes. B. G. 5, 53:

    laudes artibus,

    Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45:

    tribunicium auxilium sibi,

    Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—
    B.
    Trop.: sex (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained them over to their side, Liv. 4, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > conparo

  • 10 expedio

    ex-pĕdĭo, īvi or ĭi, ītum, 4 (archaic fut. expedibo, Enn., Pac., Att., and Pompon. ap. Non. 505, 15 sq.; 477, 2; Plaut. Truc. 1, 2, 36), v. a. [pes], orig., to free the feet, i. e. from a snare; hence, in gen., to extricate, disengage, let loose, set free, liberate any thing entangled, involved (class.; esp. freq. in the trop. signif.; syn.: extrico, enodo, enucleo, explico, expono, interpretor, etc.).
    I.
    Lit.:

    videte, in quot se laqueos induerit, quorum ex nullo se umquam expediet,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102; cf. id. ib. 43, §

    106: mortis laqueis caput,

    Hor. C. 3, 24, 8; cf.

    also: vix illigatum te triformi Pegasus expediet Chimaera,

    id. ib. 1, 27, 24:

    flammam inter et hostes Expedior,

    make my way through, Verg. A. 2, 633:

    errantem nemori,

    Ov. F. 4, 669 et saep.—With inanim. and abstr. objects:

    aditus expediunt,

    open a passage, Caes. B. G. 7, 86 fin.:

    sibi locum,

    id. B. C. 2, 9, 6:

    iter fugae per invias rupes,

    Liv. 38, 2, 14:

    agrum saxosum lectione lapidum,

    Col. 2, 2, 12: capillus pectine quotidie expediendus est, disentangled, Fronto de Eloqu. init.
    B.
    Transf.
    1.
    In gen., to fetch out, bring forward, procure, make ready, prepare any thing folded up, put away, etc.: funes expediunt, Sisenn. ap. Non. 297, 1:

    vela,

    Ov. H. 17, 200:

    hominem nudari et virgas expediri jubet,

    Cic. Verr. 2, 5, 62, § 161:

    cererem canistris,

    Verg. A. 1, 702:

    convivia mediis tectis (famulae),

    Val. Fl. 2, 341; cf.:

    cibaria pastoribus,

    to provide, Varr. R. R. 2, 10, 6:

    merces suas (institor),

    Ov. A. A. 1, 422: pecuniam, to procure, Cic. Fragm. ap. Non. 298, 22; Suet. Caes. 4:

    arma,

    to hold in readiness, Caes. B. G. 7, 18 fin.; Tac. A. 2, 79; Verg. A. 4, 592:

    tela equosque,

    Liv. 38, 25, 14:

    ferrum,

    id. 24, 26, 10:

    naves,

    Caes. B. C. 2, 4 fin.:

    vineas in occulto,

    id. B. G 7, 27, 2:

    copias,

    Tac. A. 13, 7:

    se celeriter (Galli equites),

    Caes. B. C. 1, 51, 4:

    se,

    Plaut. Am. 1, 1, 52; Liv. 38, 21, 2; cf.

    mid.: exercitum expediri ad bellum jubet,

    Tac. H. 2, 99. —
    2.
    to send away, despatch ( poet.):

    me ex suis locis pulcre ornatum expedivit,

    Plaut. Rud. 4, 2, 3: saepe disco, Saepe trans finem jaculo nobilis expedito, despatched, i. e. hurled, Hor. C. 1, 8, 12.—
    3.
    Absol., for expedire se, to arm one's self for battle (only in Tac.), Tac. H. 1, 10:

    multos secum expedire jubet,

    id. ib. 1, 88; 2, 99.
    II.
    Trop., to bring out, extricate, release, free from any evil, obstacle, etc.:

    impeditum animum,

    Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:

    sapientis est, cum stultitiā suā impeditus sit, quoquo modo possit, se expedire,

    Cic. Rab. Post. 9, 24:

    haererem, nisi tu me expedisses,

    id. Pis. 30, 74:

    ex servitute filium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 94; cf.:

    se ex turba,

    Ter. Ad. 4, 4, 5:

    se ab omni occupatione,

    Cic. Att. 3, 20, 2:

    aliquem omni molestiā,

    id. ib. 2, 25, 2; so,

    se aerumnis,

    Ter. Hec. 3, 1, 8:

    se crimine,

    id. ib. 5, 1, 28:

    se cura,

    id. Phorm. 5, 4, 4:

    civitatem malis obsidionalibus,

    Amm. 16, 4, 3: amor Lycisci me tenet, Unde expedire non queant amicorum consilia, Hor. Epod. 11, 25: curae sagaces Expediunt (Claudiae manus) per acuta belli, bring or help through, id. C. 4, 4, 76; cf.:

    per quot discrimina rerum Expedior?

    escape, Val. Fl. 1, 217:

    me multa impediverunt quae ne nunc quidem expedita sunt,

    Cic. Fam. 14, 19:

    si vita nostra in aliquas insidias incidisset, omnis honesta ratio esset expediendae salutis,

    of obtaining safety, id. Mil. 4, 10.—
    B.
    Transf.
    1.
    To put in order, arrange, set right:

    cum Antonio loquare velim, et rem, ut poteris, expedias,

    Cic. Att. 11, 18, 2:

    expedire et conficere res,

    id. Brut. 42, 154:

    rem frumentariam,

    Caes. B. G. 7, 36, 1; id. B. C. 1, 54 fin.:

    negotia (with explicare),

    Cic. Fam. 13, 26, 2; cf. id. ib. 1, 3, 1:

    nomina mea, per deos, expedi, exsolve,

    settle, pay, id. Att. 16, 6, 3:

    nomen,

    id. ib. 13, 29, 3:

    Faberianum,

    id. ib. 12, 29, 2; cf. in a pun respecting a scholar unable to pay his debts: omnes solvere posse quaestiones, Unum difficile expedire nomen, Bibacul. ap. Suet. Gram. 11:

    quemadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio,

    settle, arrange, Cic. Fam. 3, 12, 2; cf.:

    expediri quae restant vix poterunt. si hoc relinqueris,

    id. Rep. 1, 35, 55:

    consilia sua,

    Tac. H. 3, 73:

    docte hanc fallaciam,

    put into operation, Plaut. Capt. prol. 40.—
    2.
    Of speech, to disclose, unfold, explain, relate, narrate (mostly poet. and in post-Aug. prose;

    not in Cic., Cæs., or Quint.): qui tu misera's? mi expedi,

    Plaut. Men. 4, 2, 50 (639 Ritschl): id ego aequum ac jus fecisse expedibo atque eloquar, will show, Enn. ap. Non. 505, 19;

    Pac., Att.,

    Pompon. ib. 15 sq.:

    agedum, hoc mihi expedi,

    Ter. Eun. 4, 4, 27:

    altius omnem Expediam prima repetens ab origine famam,

    Verg. G. 4, 286:

    pauca tibi e multis... expediam dictis,

    id. A. 3, 379:

    priusquam hujuscemodi rei initium expedio,

    Sall. J. 5, 2:

    nunc originem, mores, et quo facinore dominationem raptum ierit, expediam,

    Tac. A. 4, 1:

    me non tantum praevisa, sed subita expedire docuisti,

    id. ib. 14, 55:

    ea de caede quam verissime expediam,

    id. H. 4, 48:

    promptius expediam quot, etc.,

    i. e. it will take me a shorter time to recount, Juv. 10, 220.—
    3.
    Reflex. of events, to develop, run their course, proceed:

    amoris arteis eloquar quem ad modum se expediant,

    Plaut. Trin. 2, 1, 10; cf.:

    ut res vostrorum omnium bene expedire voltis,

    to make favorable progress, id. Am. prol. 5 (Lorenz ad Plaut. Trin. 2, 36; but Ussing reads me expedire, benefit me).—
    4.
    Absol., res expedit, or impers., expedit (alicui—lit., it helps out, furthers, promotes; hence), it is serviceable, profitable, advantageous, useful, expedient (class.):

    nequiter paene expedivit prima parasitatio,

    Plaut. Am. 1, 3, 23:

    non igitur faciat, dixerit quis, quod utile sit, quod expediat? Immo intelligat, nihil nec expedire nec utile esse, quod sit injustum,

    Cic. Off. 3, 19, 76; cf.:

    quid intersit sua, quid expediat,

    id. Agr. 2, 25, 66:

    ex utilitatis varietatibus, cum aliis aliud expediat, nasci discordias,

    id. Rep. 1, 32; cf.:

    ut non idem expediret, incidere saepe,

    id. Lael. 10, 33:

    quidquam Caesari ad diuturnitatem victoriae et dominationis,

    id. Att. 7, 22, 1:

    non idem ipsis expedire et multitudini,

    Nep. Milt. 3, 5 al. —With an inf. clause as subject:

    expedit bonas esse vobis,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8; cf.:

    omnibus bonis expedit salvam esse rem publicam,

    Cic. Phil. 13, 8, 16:

    cui (reo) damnari expediret,

    id. Verr. 2, 1, 3 fin.:

    cum eam (pecuniam) in praediis collocari maxime expediret,

    id. Caecin. 6, 16:

    ubi vinci necesse est, expedit cedere,

    Quint. 6, 4, 16; Hor. C. 2, 8, 9 et saep.—With subj. clause as subject after ut or ne (post-class.):

    expedire omnibus dicunt, ut singulae civitates suas leges habeant,

    Just. 34, 1, 7 Benecke ad loc.:

    expedit rei publicae, ne sua re quis male utatur,

    Just. Inst. 1, 8, 2:

    neque expedire ut ambitione aliena trahatur,

    Tac. A. 3, 69.— Absol.:

    tu si ita expedit, velim quamprimum conscendas,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    sic magis expedit,

    Quint. 4, 2, 67:

    ut expediat causae,

    id. 7, 3, 18.—Hence, ex-pĕdītus, a, um, P. a., unimpeded, unincumbered, disengaged, free, easy, ready, at hand.
    A.
    Of persons:

    cum ceteris quae habebat vadimonia differt, ut expeditus in Galliam proficisci posset,

    Cic. Quint. 6, 23: incrmos armati, impeditos expediti interficiunt, i. e. without baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:

    eo circiter hominum numero XVI. milia expedita cum omni equitatu Ariovistus misit,

    Caes. B. G. 1, 49, 3:

    legiones expeditae,

    id. B. C. 1, 42, 1;

    so of soldiers without baggage,

    id. ib. 2, 19, 2; 6, 25, 1; 1, 27 fin. et saep.—As subst.: expĕdī-tus, i, m., a soldier lightly burdened, a swiftly marching soldier:

    latitudo (silvae) novem dierum iter expedito patet,

    Caes. B. G. 6, 25, 1:

    obviam fit ei Clodius expeditus in equo,

    Cic. Mil. 10, 28; cf.

    Sagana,

    tucked up, Hor. Epod. 5, 25:

    expedito nobis homine et parato opus est,

    ready, at hand, prompt, Cic. Phil. 11, 10, 26; cf.:

    expeditus ad caedem,

    id. Agr. 2, 30, 82:

    ad pronuntiandum,

    id. de Or. 2, 30, 131; cf.:

    facilis et expeditus ad dicendum,

    id. Brut. 48 fin.
    B.
    Of inanim. or abstr. things, convenient, at hand:

    iis expedito loco actuaria navigia relinquit,

    commodious, Caes. B. C. 1, 27; cf.:

    via expeditior ad honores,

    Cic. Fl. 41, 104:

    reditum in caelum patere optimo et justissimo cuique expeditissimum,

    id. Lael. 4, 13:

    pecunia expeditissima quae erat, tibi decreta est,

    the readiest, the nearest at hand, id. Fam. 11, 24, 2; cf.

    rationes,

    id. ib. 10, 25, 2:

    cena (with parca),

    Plin. Ep. 3, 12, 1:

    expeditissimum unguentorum,

    Plin. 13, 1, 2, § 8:

    probabili expedito, soluto, libero, nullā re implicato,

    Cic. Ac. 2, 33, 105:

    expedita erat et perfacile currens oratio,

    id. Brut. 63, 227; cf.:

    expedita ac profluens dicendi celeritas,

    id. ib. 61, 220:

    inops ad ornandum, sed ad inveniendum expedita Hermagorae disciplina,

    id. ib. 76, 263:

    prope jam expeditam Caesaris victoriam interpellaverunt,

    achieved, Caes. B. C. 3, 70 fin.
    b.
    In the neutr. absol.: in expedito esse, habere, etc., to be or have in readiness or at hand:

    quaedam sunt quidem in animo, sed parum prompta: quae incipiunt in expedito esse, quum dicta sunt,

    Sen. Ep. 94 med.; cf.:

    promptum hoc et in expedito positum,

    Quint. 10, 7, 24:

    in expedito haberent integras copias ad opem ferendam,

    ready for action, Liv. 36, 16, 10.—Hence, adv.: ex-pĕdīte, without impediment, without difficulty, readily, promptly, quickly:

    in iis rebus celeriter expediteque percipiendis, quae, etc.,

    Cic. Fin. 5, 12 fin.:

    expedite explicans quod proposuerat,

    id. Brut. 67, 237:

    fabulatu's,

    Plaut. Men. 1, 2, 63:

    loqui,

    Suet. Aug. 89.— Comp.:

    non implicite et abscondite, sed patentius et expeditius,

    Cic. Inv 2, 23, 69:

    navigare,

    id. Att. 6, 8, 4:

    fit putatio,

    Col. Arb. 11, 1.— Sup.:

    ex quo te, quocumque opus erit, facillime et expeditissime conferas,

    Cic. Fam. 6, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > expedio

  • 11 instituo

    instĭtŭo, ŭi, ūtum (institivi, Plaut. Most. 1, 2, 2), 3, v. a. [in-statuo].
    I.
    To put or place into, to plant, fix, set (cf.: instruo, informo;

    class.): vestigia nuda sinistri Instituere pedis,

    Verg. A. 7, 690.— Trop.: argumenta in pectus multa institui, I have put, i. e. formed in my heart, Plaut. Most. 1, 2, 2: quemquamne hominem in animum instituere, aut parare, i. e. to set his heart on (al. in animo), Ter. Ad. 1, 1, 13.—
    2.
    To set up, erect, plant, establish, arrange:

    vestigia,

    Lucr. 4, 474:

    arborem,

    Suet. Galb. 1:

    pratum,

    Col. 2, 18, 3:

    jugera tercenta, ubi institui vineae possunt,

    Cic. Agr. 2, 25, 67:

    portorium vini,

    to lay on, impose, id. Font. 5:

    instituit officinam Syracusis in regia maximam,

    founded, erected, id. Verr. 2, 4, 24, § 54:

    mercatum,

    id. Phil. 3, 12:

    codicem et conscribere,

    id. Rosc. Com. 2:

    bibliothecam,

    Plin. 35, 2, 2, § 10. —
    B.
    In gen., to make, fabricate, construct:

    magnus muralium pilorum numerus instituitur,

    Caes. B. G. 5, 39:

    naves,

    to build, id. ib. 5, 11:

    pontem,

    to construct, id. ib. 4, 18:

    turres,

    id. ib. 5, 52:

    amphora coepit institui,

    Hor. A. P. 22:

    convivia,

    Suet. Tit. 7:

    longiorem sermonem,

    to hold, Caes. B. G. 5, 37:

    delectum,

    id. B. C. 1, 16:

    remiges ex provincia,

    to obtain, procure, id. B. G. 3, 9.—
    2.
    To prepare, furnish, provide (viands, food, a feast, etc.):

    dapes,

    Verg. A. 7, 109:

    convivium,

    Just. 12, 13, 6:

    convivia jucunda,

    Suet. Tit. 7.—
    II.
    Trop.
    A.
    To institute, found, establish, organize, set up (of institutions, governments, etc.); cf.:

    ibi regnum magnum institutum,

    Plaut. Rud. 4, 2, 30:

    quo in magistratu non institutum est a me regnum, sed repressum,

    Cic. Sull. 7, 21: so,

    magistratum,

    id. Att. 6, 1, 8:

    de civitatibus instituendis littera,

    id. de Or. 1, 19, 86:

    civitatis formam,

    Tac. H. 4, 8:

    is id regnum cum fratribus suis instituit,

    Lact. 1, 13, 14:

    ab instituta gente,

    Amm. 17, 13, 27:

    collegium figulorum,

    Plin. 35, 12, 46, § 159:

    aerarium militare,

    Suet. Aug. 49:

    stipendia,

    id. Claud. 5.—So of holidays, games, etc.:

    ferias diesque festos,

    Plin. 18, 29, 69, § 284:

    Saturnalia institutus festus dies,

    Liv. 2, 21, 2:

    sacros ludos,

    Ov. M. 1, 446.—
    B.
    To institute, appoint one, esp. as heir or to an office:

    qui me cum tutorem, tum etiam secundum heredem instituerit,

    Cic. Fam. 13, 61:

    Populum Romanum tutorem,

    id. de Or. 1, 53, 228:

    magistratum,

    id. Att. 6, 1; Suet. Caes. 83; id. Vitel. 6; id. Claud. 1; Just. 7, 2, 5; Plin. Ep. 5, 1, 9.—
    C.
    With ut, to ordain that: Arcesilas instituit, ut ii, qui, etc., Cic. Fin. 2, 1, 2:

    ut fierent quaestores),

    Liv. 4, 4; Cic. Tusc. 5, 20, 58.—With the simple subj.:

    instituit, quotannis subsortitio a praetore fieret,

    Suet. Caes. 41.—
    D.
    To take upon one ' s self, to undertake:

    ubi cenas hodie, si hanc rationem instituis?

    Plaut. Stich. 3, 1, 26:

    cum Zenone Arcesilas sibi omne certamen instituit,

    Cic. Ac. 1, 12.—
    E.
    To undertake, begin, commence:

    id negotium institutum est,

    Plaut. Poen. 4, 2, 103:

    si diligentiam, quam instituisti, adhibueris,

    id. ib. 16, 20:

    perge tenere istam viam, quam instituisti,

    Q. Cic. Petit. Cons. 14:

    ad hunc ipsum quaedam institui,

    Cic. Ac. 1, 1, 2:

    historia nec institui potest sine, etc.,

    id. Leg. 1, 3, 9:

    iter,

    Hor. C. 3, 27, 5.— With inf.:

    ut primum Velia navigare coepi, institui Topica conscribere,

    Cic. Fam. 7, 19 init.:

    flagitare,

    id. ib. 10, 16, 1:

    si quae non nupta mulier virorum alienissimorum conviviis uti instituerit,

    begun, made it a practice, id. Cael. 20, 49:

    recitare omnia,

    Suet. Aug. 84. —
    F.
    Of troops, to draw up, arrange:

    tu actionem instituis, ille aciem instruit,

    Cic. Mur. 9:

    quartae aciei quam instituerat, signum dedit,

    Caes. B. C. 3, 93, 5.—
    G.
    To provide, procure:

    quaestum,

    Cic. Quint. 3:

    aliquos sibi amicos,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 21:

    animum ad cogitandum,

    apply, Ter. Phorm. 2, 1, 10. —
    H.
    To purpose, determine, resolve upon:

    in praesentia (Caesar) similem rationem operis instituit,

    Caes. B. C. 1, 42, 1. —With inf.:

    senex scribere historias instituit,

    Nep. Cat. 3:

    quaerere tempus ejus interficiendi,

    id. Alcib. 5:

    montanos oppugnare,

    Liv. 28, 46:

    habere secum,

    Caes. B. G. 7, 13, 1:

    coronas ad ipsum mittere,

    Suet. Ner. 22.— With object-clause:

    frumentum plebi dari,

    Vell. 2, 6, 3.—
    I.
    To order, govern, administer, regulate:

    sapienter vitam instituit,

    Ter. And. 1, 1, 40:

    libri de civitatibus instituendis,

    Cic. de Or. 1, 19, 86:

    mores,

    Quint. 1, 2, 2:

    familiam,

    id. 10, 3, 9.—
    K.
    To teach, instruct, train up, educate:

    sic tu instituis adulescentes?

    Cic. Cael. 17, 39: oratorem, Quint.1, 1, 21.—With inf.:

    Latine loqui,

    Col. 1, 1, 12:

    Pan primus calamos cerā conjungere plures Instituit,

    Verg. E. 2, 32; 5, 30; id. G. 1, 148:

    amphora fumum bibere instituta Consule Tullo,

    Hor. C. 3, 8, 11:

    cum tibiis canere voce instituit,

    Plin. 7, 56, 57, § 204.—With abl.:

    aliquem disciplinis Graecis,

    Quint. 1, 1, 12:

    lyrā,

    id. 1, 10, 13:

    disciplina Romana,

    Suet. Caes. 24.—With ad:

    aliquem ad dicendum,

    Cic. de Or. 2, 39, 162:

    aliquem artibus et moribus,

    Juv. 14, 74:

    filios instituere atque erudire ad majorum instituta,

    Cic. Verr. 2, 3, 69; § 161:

    ad lectionem,

    Quint. 1, 7, 17.— With ut or ne and subj.:

    quem tu a puero sic instituisses, ut nobili ne gladiatori quidem faveret,

    Cic. Quint. 21, 69:

    pueros, ut, etc.,

    Suet. Tib. 44; id. Aug. 64:

    nos, ne quem coleremus, etc.,

    Sall. J. 14, 18.—Of animals:

    boves,

    Col. 6, 2, 8 al.

    Lewis & Short latin dictionary > instituo

  • 12 obfero

    offĕro ( obf-), obtŭli, oblātum, v. a. [ob-fero], to bring before; to present, offer; to show, exhibit (class.; cf. obicio, ostendo).
    I.
    In gen.:

    incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10; cf.:

    opportune te obtulisti mihi obviam,

    id. Ad. 3, 2, 24; id. Hec. 5, 3, 10; Cic. Att. 3, 10, 2:

    strictamque aciem venientibus offert,

    presents, opposes, Verg. A. 6, 291:

    speciem offerre,

    to present a false appearance, Cic. Div. 1, 37, 81.—In pass.: offerri, mid., to show one's self, appear; to meet, encounter:

    multis in difficillimis rebus praesens auxilium ejus (numinis) oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 108:

    oblata religio est,

    a religious scruple struck him, id. Fam. 10, 12, 3:

    metu oblato,

    id. ib. 15, 1, 5:

    lex quaedam videbatur oblata,

    id. Phil. 1, 2, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    To offer, expose; to bring forward, adduce:

    ne offeramus nos periculis sine causā,

    Cic. Off. 1, 24, 83; so,

    se morti,

    Caes. B. G. 7, 77:

    se ad mortem,

    Cic. Tusc. 1, 15, 32:

    obtulimus nos ad prima pericula,

    Ov. M. 13, 42:

    vitam in discrimen,

    Cic. Sest. 28, 61:

    moram offerre alicui,

    Plaut. Poen. 4, 2, 30:

    nam tu nunc vides pro tuo caro capite carum offerre me meum caput vilitati,

    id. Capt. 2, 2, 34:

    sponte suā leto caput obvius optulit ipse,

    Lucr. 3, 1041; cf. Cic. Sull. 30, 84; id. Sest. 1, 1; Liv. 3, 1; 31, 50:

    criminibus oblatis,

    brought forward, adduced, Cic. Lael. 18, 65.—
    B.
    To offer, proffer; to bring, cause, occasion, confer, bestow; to inflict, etc. (cf. promitto, recipio, infero):

    foedus,

    Verg. A. 12, 109:

    in omnia ultro suam offerens operam,

    Liv. 40, 23:

    di tibi semper omnia optata offerant,

    Ter. Ad. 5, 9, 21:

    alicui optatissimum beneficium,

    Caes. B. G. 6, 42:

    hoc tantum boni, quod vobis ab dis immortalibus oblatum et datum est,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 49:

    datum atque oblatum,

    id. Verr. 1, 1, 1; 2, 4, 49, § 103: ut nunc hac re mihi opem et auxilium offeras, bring me aid and assistance, help me, Lucil. ap. Non. 360, 25:

    laetitiam,

    to procure, Ter. Hec. 5, 3, 18:

    alicui injuriam,

    id. ib. 5, 1, 14:

    vitium virgini,

    id. ib. 3, 3, 23:

    stuprum alicui,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    mortem alicui,

    id. Sest. 21, 48: sibi molestiam atque aerumnam offerre, to bring, procure, occasion, Lucil. ap. Non. 360, 23: occasio ad occupandam Asiam oblata, Cic. Imp. Pomp. 2, 4:

    seque offert suscepturum,

    offers, Tac. A. 11, 33:

    rusticus offerebat se intercessurum senatus consulto,

    id. ib. 16, 26:

    oblatā facultate in castra sese receperunt,

    Caes. B. G. 1, 72.—
    2.
    In eccl. Lat.
    (α).
    To offer to God, to consecrate, dedicate, Prud. Cath. 5, 150; Vulg. Exod. 38, 24; 39, 32.—
    (β).
    To offer up, sacrifice, Sulp. Sev. Dial. 2, 2:

    Domino,

    Vulg. Gen. 4, 3:

    pro filio,

    id. ib. 22, 13:

    ex scelere,

    id. Prov. 21, 27:

    semet ipsum Deo,

    id. Heb. 9, 14 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > obfero

  • 13 offero

    offĕro ( obf-), obtŭli, oblātum, v. a. [ob-fero], to bring before; to present, offer; to show, exhibit (class.; cf. obicio, ostendo).
    I.
    In gen.:

    incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10; cf.:

    opportune te obtulisti mihi obviam,

    id. Ad. 3, 2, 24; id. Hec. 5, 3, 10; Cic. Att. 3, 10, 2:

    strictamque aciem venientibus offert,

    presents, opposes, Verg. A. 6, 291:

    speciem offerre,

    to present a false appearance, Cic. Div. 1, 37, 81.—In pass.: offerri, mid., to show one's self, appear; to meet, encounter:

    multis in difficillimis rebus praesens auxilium ejus (numinis) oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 108:

    oblata religio est,

    a religious scruple struck him, id. Fam. 10, 12, 3:

    metu oblato,

    id. ib. 15, 1, 5:

    lex quaedam videbatur oblata,

    id. Phil. 1, 2, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    To offer, expose; to bring forward, adduce:

    ne offeramus nos periculis sine causā,

    Cic. Off. 1, 24, 83; so,

    se morti,

    Caes. B. G. 7, 77:

    se ad mortem,

    Cic. Tusc. 1, 15, 32:

    obtulimus nos ad prima pericula,

    Ov. M. 13, 42:

    vitam in discrimen,

    Cic. Sest. 28, 61:

    moram offerre alicui,

    Plaut. Poen. 4, 2, 30:

    nam tu nunc vides pro tuo caro capite carum offerre me meum caput vilitati,

    id. Capt. 2, 2, 34:

    sponte suā leto caput obvius optulit ipse,

    Lucr. 3, 1041; cf. Cic. Sull. 30, 84; id. Sest. 1, 1; Liv. 3, 1; 31, 50:

    criminibus oblatis,

    brought forward, adduced, Cic. Lael. 18, 65.—
    B.
    To offer, proffer; to bring, cause, occasion, confer, bestow; to inflict, etc. (cf. promitto, recipio, infero):

    foedus,

    Verg. A. 12, 109:

    in omnia ultro suam offerens operam,

    Liv. 40, 23:

    di tibi semper omnia optata offerant,

    Ter. Ad. 5, 9, 21:

    alicui optatissimum beneficium,

    Caes. B. G. 6, 42:

    hoc tantum boni, quod vobis ab dis immortalibus oblatum et datum est,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 49:

    datum atque oblatum,

    id. Verr. 1, 1, 1; 2, 4, 49, § 103: ut nunc hac re mihi opem et auxilium offeras, bring me aid and assistance, help me, Lucil. ap. Non. 360, 25:

    laetitiam,

    to procure, Ter. Hec. 5, 3, 18:

    alicui injuriam,

    id. ib. 5, 1, 14:

    vitium virgini,

    id. ib. 3, 3, 23:

    stuprum alicui,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    mortem alicui,

    id. Sest. 21, 48: sibi molestiam atque aerumnam offerre, to bring, procure, occasion, Lucil. ap. Non. 360, 23: occasio ad occupandam Asiam oblata, Cic. Imp. Pomp. 2, 4:

    seque offert suscepturum,

    offers, Tac. A. 11, 33:

    rusticus offerebat se intercessurum senatus consulto,

    id. ib. 16, 26:

    oblatā facultate in castra sese receperunt,

    Caes. B. G. 1, 72.—
    2.
    In eccl. Lat.
    (α).
    To offer to God, to consecrate, dedicate, Prud. Cath. 5, 150; Vulg. Exod. 38, 24; 39, 32.—
    (β).
    To offer up, sacrifice, Sulp. Sev. Dial. 2, 2:

    Domino,

    Vulg. Gen. 4, 3:

    pro filio,

    id. ib. 22, 13:

    ex scelere,

    id. Prov. 21, 27:

    semet ipsum Deo,

    id. Heb. 9, 14 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > offero

  • 14 paro

    1.
    păro, āvi, ātum, 1, v. a. [cf. Sanscr. par, piparmi, to lead, to further; Gr. poros; Lat. porta, peritus; also -per in pauper], to make or get ready, to prepare, furnish, provide; to order, contrive, design, etc. (freq. and class.; syn.: apparo, comparo, acquiro); with personal, non-personal, and abstract objects; constr. usually with acc. or inf., rarely with ut, ne, or absol.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    omne paratum est, Ut jussisti... prandium,

    Plaut. Men. 2, 3, 14; cf. Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62:

    turres, falces, testudinesque,

    Caes. B. G. 5, 42 fin.:

    incendia,

    Sall. C. 27, [p. 1305] 2:

    ad integrum bellum cuncta parat,

    id. J. 73, 1; Ter. And. 4, 4, 2:

    quod parato opus est, para,

    id. ib. 3, 2, 43:

    quam hic fugam aut furtum parat?

    id. Phorm. 1, 4, 14; so with acc. of the act purposed:

    fugam,

    i. e. to prepare one's self for flight, Verg. A. 1, 360; Cic. Att. 7, 26, 1:

    filio luctum,

    Ter. Hec. 2, 1, 13:

    cupiditates in animo,

    id. Phorm. 5, 4, 2:

    bellum,

    Caes. B. G. 3, 9:

    insidias alicui,

    Sall. C. 43, 2:

    defensionem,

    id. ib. 35, 2:

    leges,

    to introduce, id. ib. 51, 40:

    verba a vetustate repetita gratiam novitati similem parant,

    furnish, Quint. 1, 6, 39.—More rarely with reflex. pron. and final clause, or ad and acc., or (mostly post-Aug.) with dat.:

    hisce ego non paro me, ut rideant,

    Ter. Eun. 2, 2, 18; cf.:

    quin ita paret se, ut, etc.,

    id. Hec. 1, 1, 11:

    se ad discendum,

    Cic. Or. 35, 122:

    ad iter parare,

    Liv. 42, 53, 2; cf.:

    huc te pares, haec cogites,

    Cic. Fam. 1, 7, 9:

    alterutri se fortunae parans,

    Vell. 2, 43, 2:

    se ad similem casum,

    Caes. B. G. 7, 41; Prop. 2, 24, 48 (3, 19, 32):

    multitudo, quam ad capiunda arma paraverat,

    Sall. C. 27, 4:

    parantibus utrisque se ad proelium,

    Liv. 9, 14, 1; 21, 31, 1:

    ad proelium vos parate,

    Curt. 4, 13, 10: foro se parant, Sen. Contr. praef. § 4.— Pass.:

    si ita naturā paratum esset, ut, etc.,

    so ordered, ordained, Cic. Div. 2, 59, 122:

    ut simul in omnia paremur,

    may habituate ourselves, Quint. 11, 3, 25.—
    (β).
    With inf., to prepare, intend, resolve, purpose, delermine, be on the point of, be about to do any thing: signa sonitum dare voce parabant, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 Vahl.):

    maledictis deterrere (poëtam), ne scribat, parat,

    Ter. Phorm. prol. 3:

    munitiones institutas parat perficere,

    Caes. B. C. 1, 83:

    omni Numidiae imperare parat,

    Sall. J. 13, 2:

    proficisci parabat,

    id. C. 46, 3 Kritz:

    in nemus ire parant,

    Verg. A. 4, 118:

    multa parantem Dicere,

    id. ib. 4, 390.—
    (γ).
    With ut or ne (very rare):

    aequom fuit deos paravisse, uno exemplo ne omnes vitam viverent,

    have so ordered it, Plaut. Mil. 3, 1, 130; cf. Cic. Div. 2, 59, 122 supra:

    age jam, uxorem ut arcessat, paret,

    Ter. Heaut. 5, 1, 75:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    id. Phorm. 5, 7, 64.—
    (δ).
    With rel.-clause:

    quom accepisti, haud multo post aliquid quod poscas paras,

    Plaut. As. 1, 3, 16:

    priusquam unum dederis, centum quae poscat parat,

    id. Truc. 1, 1, 31.— Absol., to make preparations, to prepare one's self (very rare):

    at Romani domi militiaeque intenti festinare, parare, alius alium hortari, etc.,

    Sall. C. 6, 5:

    contra haec oppidani festinare, parare,

    id. J. 76, 4; 60, 1:

    jussis (militibus) ad iter parare,

    Liv. 42, 53.—
    B.
    In partic., of fate, to prepare, destine any thing ( poet.): cui fata parent, quem poscat Apollo, for whom the Fates prepare (death), Verg. A. 2, 121:

    quid fata parent,

    Luc. 1, 631; 6, 783:

    motus fata parabant,

    id. 2, 68; cf.:

    sed quibus paratum est a Patre meo,

    Vulg. Matt. 20, 23. —
    II.
    Transf., to procure, acquire, get, obtain (freq. and class.).
    A.
    In gen.:

    jam ego parabo Aliquam dolosam fidicinam,

    Plaut. Ep. 3, 2, 37:

    at dabit, parabit,

    id. Ps. 1, 3, 49:

    ille bonus vir nobis psaltriam Paravit,

    Ter. Ad. 3, 4, 31; id. Eun. 4, 6, 32:

    eum mihi precatorem paro,

    id. Heaut. 5, 2, 49:

    cetera parare, quae parantur pecuniā... amicos non parare,

    Cic. Lael. 15, 55:

    sibi regnum,

    Sall. C. 5, 6:

    exercitum,

    id. ib. 29, 3:

    commeatus,

    id. J. 28, 7:

    locum et sedes,

    Caes. B. G. 1, 31; 6, 22:

    quin ei velut opes sint quaedam parandae,

    Quint. 10, 1, 15:

    de lodice parandā,

    Juv. 7, 66.—
    B.
    In partic., to procure with money, to buy, purchase:

    in Piraeum ire volo, parare piscatum mihi,

    Plaut. Most. 1, 1, 64:

    trans Tiberim hortos,

    Cic. Att. 12, 19, 1; id. Fl. 29, 71 fin.:

    jumenta,

    Caes. B. G. 4, 2:

    servi aere parati,

    Sall. J. 31, 11:

    argento parata mancipia,

    Liv. 41, 6 fin. —Hence, părātus, a, um, P. a., prepared.
    A.
    In gen., ready (class.):

    ex paratā re imparatam omnem facis,

    Plaut. Capt. 3, 4, 6; so (opp. imparata) id. Cas. 4, 4, 8:

    tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

    Ter. Heaut. 2, 3, 114:

    quos locos multā commentatione atque meditatione paratos atque expeditos habere debetis,

    Cic. de Or. 2, 27, 118:

    propositum ac paratum auxilium,

    Q. Cic. Petit. Cons. 6, 22:

    omnia ad bellum apta ac parata,

    Caes. B. C. 1, 30; Plin. Pan. 88:

    obvius et paratus umor,

    id. Ep. 2, 17, 25: parata victoria, an easy victory, Liv. 5, 6.—
    (β).
    With inf.:

    id quod parati sunt facere,

    Cic. Quint. 2, 8:

    audire,

    id. Inv. 1, 16, 23:

    paratos esse et obsides dare et imperata facere,

    Caes. B. G. 2, 3:

    omnia perpeti parati,

    id. ib. 3, 9:

    se paratum esse decertare,

    id. ib. 1, 44.—
    (γ).
    With dat. (not in Cic. or Cæs.):

    vel bello vel paci paratus,

    Liv. 1, 1, 8:

    nec praedae magis quam pugnae paratos esse,

    id. 7, 16, 4:

    imperio,

    id. 9, 36, 8:

    ferri acies... parata neci,

    Verg. A. 2, 334:

    veniae,

    Ov. P. 2, 2, 117:

    animus sceleribus,

    Tac. A. 12, 47:

    provincia peccantibus,

    id. Agr. 6:

    athleta certamini paratior,

    Quint. 8, 3, 10:

    castris ponendis,

    Liv. 33, 6:

    omnibus audendis paratissimus,

    Vell. 2, 56, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Prepared, provided, furnished, fitted, equipped with any thing:

    intellegit me ita paratum atque instructum ad judicium venire, ut, etc.,

    Cic. Verr. 1, 3, 7; cf.:

    ad permovendos animos instructi et parati,

    id. Or. 5, 20:

    scutis telisque parati ornatique,

    id. Caecin. 21, 60; id. Tusc. 4, 23, 52; id. Fam. 2, 4, 2:

    quo paratior ad usum forensem promptiorque esse possim,

    id. Div. in Caecil. 13, 41:

    paratus ad navigandum,

    id. Att. 9, 6, 2:

    ad omnem eventum paratus sum,

    id. Fam. 6, 21, 1; cf.:

    in omnīs causas paratus,

    Quint. 10, 5, 12; Sen. Contr. 3, 18, 3; Suet. Galb. 19:

    ad mentiendum paratus,

    Cic. Lael. 26, 98:

    animo simus ad dimicandum parati,

    Caes. B. C. 3, 85 fin.:

    paratiores ad omnia pericula subeunda,

    id. B. G. 1, 5:

    ad dicendum parati,

    Cic. de Or. 1, 9, 38.—
    (β).
    With ab: ab omni re sumus paratiores, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 6: si paratior ab exercitu esses, Cael. ib. 8, 10.—
    (γ).
    With in and abl., well versed, skilled, experienced in any thing:

    Q. Scaevola in jure paratissimus,

    Cic. Brut. 39, 145:

    prompta et parata in agendo celeritas,

    id. ib. 42, 154:

    in rebus maritimis,

    id. Imp. Pomp. 18, 55.—
    (δ).
    With contra:

    te contra fortunam paratum armatumque cognovi,

    Cic. Fam. 5, 13, 1.—
    2.
    Of mental preparation, prepared, ready, in a good or bad sense:

    ut ad partes paratus veniat,

    Varr. R. R. 2, 5, 1:

    fabulam compositam Volsci belli, Hernicos ad partes paratos,

    Liv. 3, 10, 10:

    ad quam (causarum operam) ego numquam, nisi paratus et meditatus accedo,

    Cic. Leg. 1, 4, 12:

    homo ad omne facinus paratissimus,

    id. Mil. 9, 25; id. Verr. 2, 2, 6, § 17; 2, 2, 15, § 37; id. Quint. 11, 39:

    itane huc paratus advenis?

    Ter. And. 5, 4, 6; cf.:

    philosophi habent paratum quid de quāque re dicant,

    Cic. de Or. 2, 36, 152.—Hence, adv.: părātē.
    1.
    Preparedly, with preparation:

    ad dicendum parate venire,

    Cic. Brut. 68, 241:

    paratius atque accuratius dicere,

    id. de Or. 1, 33, 150.—
    2.
    Transf.
    a.
    Carefully, vigilantly:

    id parate curavi ut caverem,

    Plaut. Rud. 1, 3, 9.—
    b.
    Readily, promptly:

    paratius venire,

    Cic. Rosc. Am. 26, 72:

    paratissime respondere,

    Plin. Ep. 3, 9, 16.
    2.
    păro, āre, v. a. [par], to make equal, esteem equal. *
    I.
    In gen.:

    eodem hercle vos pono et paro: parissumi estis iibus,

    Plaut. Curc. 4, 2, 20.—
    II.
    In partic., to bring to an agreement, arrange with any one:

    se paraturum cum collegā,

    Cic. Fam. 1, 9, 25; cf. Fest. p. 234 Müll.
    3.
    păro, ōnis, m., = parôn, a small, light ship, Cic. poët. ap. Isid. Orig. 19, 1, 20 (ed. Orell. IV. 2, p. 572); Gell. 10, 25, 5; cf.:

    parones navium genus, ad cujus similitudinem myoparo vocatur,

    Fest. p. 222 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > paro

  • 15 reparo

    rĕ-păro, āvi, ātum, 1, v. a., to get, acquire, or procure again; to recover, retrieve; to restore, repair, renew (not freq. till after the Aug. per.; not in Cæs.; cf.: recupero, redimo, reficio).
    I.
    Lit.:

    id perdere videbatur, quod alio praetore eodem ex agro reparare posset,

    Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; cf.:

    reparare quod amiseris gravius est,

    Plin. Ep. 6, 8, 6:

    id quod amittitur non parvo sumptu reparatur,

    Col. 7, 3, 10:

    classes,

    Suet. Aug. 16; Auct. B. Alex. 72; Lucr. 1, 1037:

    amissas res,

    Hor. S. 2, 5, 2:

    bibliothecas incendio absumptas,

    Suet. Dom. 20: Academiae villam, Laurea Tullius ap. Plin. 31, 2, 3, § 8:

    tecta Trojae,

    Hor. C. 3, 3, 60:

    sublapsa aedificia,

    Plin. Ep. 10, 70 (75), 1 (Keil, relaxentur):

    exercitum,

    Liv. 30, 7:

    majores copias,

    Curt. 4, 9, 11:

    auxilia,

    Tac. A. 3, 73:

    capillos, si effluxerint,

    Plin. 27, 13, 111, § 138:

    aegerrime ignem dimissum,

    Plin. Ep. 4, 9, 11:

    aliud ex aliis,

    Lucr. 3, 965:

    ex aliis alias figuras,

    Ov. M. 15, 253:

    nova cornua (luna),

    id. ib. 1, 11:

    populos artibus,

    id. ib. 1, 363.—
    B.
    In partic., in mercant. lang., to procure by exchange; to purchase, obtain with something:

    vina Syrā reparata merce,

    Hor. C. 1, 31, 12:

    alios boves his nummis,

    Dig. 15, 3, 16:

    merces,

    ib. 45, 1, 122.—
    II.
    Trop.
    A.
    To renew, restore, repair, etc.:

    tribuniciam potestatem, rem intermissam, reparare,

    Liv. 3, 37; cf.:

    intermissam historias scribendi industriam,

    Quint. 10, 1, 75:

    bellum,

    Liv. 4, 45 Drak.; 24, 42 (with instaurare); 30, 7; Just. 3, 6, 1; 22, 3, 9; 24, 1, 7:

    proelium,

    id. 3, 6, 7:

    pristinam fortunam,

    Curt. 5, 1, 8.—
    B.
    Of loss or damage, to make good, restore, repair ( poet. and post-Aug.):

    damna,

    Hor. C. 4, 7, 13; Just. 14, 3, 6; Sen. Phaedr. 476; Lact. Epit. 71, 8. —
    C.
    Like reficere, recreare, to refresh, restore, revive, recruit:

    tam assiduus in tribunali, ut labore refici ac reparari videretur,

    Plin. Pan. 77, 5:

    attrita cottidiano actu forensi ingenia optime rerum talium blanditiā reparantur,

    Quint. 10, 1, 27:

    animos,

    Liv. 44, 38:

    haec (quies) reparat vires, fessaque membra novat,

    Ov. H. 4, 90:

    magnas novi exercitūs vires,

    Vell. 2, 37, 1:

    respublica per Augustum reparata,

    Vop. C. 3:

    ea fessa Membra reparat labori,

    Ov. M. 4, 216:

    corpora fessa reparas labori,

    id. ib. 11, 625:

    pars magna terrarum (Aegypti) mergi repararique amne consueta,

    Plin. Pan. 30, 3:

    nec (Cleopatra) latentes Classe citā reparavit oras ( = alias sibi parare studuit regiones),

    Hor. C. 1, 37, 24;

    v. Orell. ad h. l.: PATRIOS PENATES ( = repetere),

    Inscr. Orell. 1587:

    rapidos meatus,

    Aus. Mos. 35.

    Lewis & Short latin dictionary > reparo

  • 16 reperio

    rĕ-pĕrĭo, repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16:

    reperibitur,

    Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. [pario] (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).
    I.
    Lit.:

    ego illam reperiam,

    will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32:

    Glycerium suos parentes repperit,

    Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5:

    perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 2, 14:

    quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse,

    id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33:

    facile invenies pejorem... meliorem neque tu reperies, etc.,

    id. Stich. 1, 2, 53:

    curculiones in tritico,

    id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654:

    aliquem hominem,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 8:

    multos,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    mortui sunt reperti,

    id. Tusc. 1, 47, 114:

    puerum aut puellam sibi recens natum,

    Plaut. Cist. 1, 2, 16:

    ibi quoque equi caput repertum,

    Just. 18, 5, 16:

    ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos,

    Col. 11, 1, 10:

    divitiis incubare repertis,

    Verg. A. 6, 610. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain:

    occasionem,

    Plaut. Ps. 4, 4, 9:

    propter paupertatem nomen,

    id. Stich. 11, 3, 22:

    gloriam armis,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    quamvis malam rem quaeris, illic reperias,

    Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.:

    si quaerimus, cur, etc.... causas reperiemus verissimas duas,

    Cic. Brut. 95, 325:

    rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 37:

    verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.,

    Cic. Lael. 17, 64:

    nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum,

    id. ib. 21, 79:

    nec vos exitum reperitis,

    id. N. D. 1, 38, 107:

    perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt,

    found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.:

    aristolochia nomen ex inventore reperit,

    Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio,

    Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43:

    quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant,

    Cic. Brut. 2, 8. —
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner:

    qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi,

    Plaut. Ep. 1, 2, 6:

    hoc si secus reperies, nullam causam dico,

    id. Capt. 3, 4, 92:

    quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores,

    Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3:

    re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius,

    id. Ad. 5, 4, 6; cf.:

    cum transgressos repperisset consules,

    Vell. 2, 50, 1:

    quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat,

    Caes. B. G. 2, 15:

    neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat,

    id. ib. 4, 20;

    1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa,

    id. ib. 6, 9:

    repperit esse vera,

    id. ib. 1, 18:

    quem Tarentum venisse reperio,

    Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing:

    quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis,

    Plaut. Bacch. 3. 6, 12:

    ingrato ingratus repertus est,

    id. Pers. 5, 2, 59:

    improbissimus reperiebare,

    Cic. Quint. 20, 56:

    ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores,

    id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.:

    quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st,

    Lucr. 1, 504:

    Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur,

    Suet. Caes. 75.—
    2.
    To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor;

    whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.:

    aliquid calidi consilii,

    id. Ep. 2, 2, 71:

    sibi aliquam astutiam,

    id. Capt. 3, 4, 7:

    repperisti tibi quod placeat,

    Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22:

    consilium,

    id. Phorm. 1, 4, 1:

    causam,

    id. ib. 2, 1, 4:

    mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    nihil novi reperiens,

    id. Ac. 2, 6, 16:

    hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare,

    Quint. 5, 10, 116:

    reperta verba (opp. nativa),

    id. 8, 3, 36:

    medicina ex observatione salubrium reperta est,

    id. 2, 17, 4; 9, 4, 114:

    ludusque (scaenicus) repertus,

    Hor. A. P. 405:

    serrae reperit usum,

    Ov. M. 8, 246; 1, 687:

    repertā nuper conjuratione,

    discovered, Tac. A. 16, 15; cf.:

    posterius res inventa est aurumque repertum,

    Lucr. 5, 1112; 1240:

    in quarum exercitationem reperta est (declamatio),

    Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause:

    Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt,

    Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.):

    exponunt praeclara reperta,

    Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7;

    and (perh. in imitation),

    Rhem. Fan. Pond. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > reperio

  • 17 reperta

    rĕ-pĕrĭo, repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16:

    reperibitur,

    Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. [pario] (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).
    I.
    Lit.:

    ego illam reperiam,

    will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32:

    Glycerium suos parentes repperit,

    Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5:

    perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 2, 14:

    quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse,

    id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33:

    facile invenies pejorem... meliorem neque tu reperies, etc.,

    id. Stich. 1, 2, 53:

    curculiones in tritico,

    id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654:

    aliquem hominem,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 8:

    multos,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    mortui sunt reperti,

    id. Tusc. 1, 47, 114:

    puerum aut puellam sibi recens natum,

    Plaut. Cist. 1, 2, 16:

    ibi quoque equi caput repertum,

    Just. 18, 5, 16:

    ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos,

    Col. 11, 1, 10:

    divitiis incubare repertis,

    Verg. A. 6, 610. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain:

    occasionem,

    Plaut. Ps. 4, 4, 9:

    propter paupertatem nomen,

    id. Stich. 11, 3, 22:

    gloriam armis,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    quamvis malam rem quaeris, illic reperias,

    Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.:

    si quaerimus, cur, etc.... causas reperiemus verissimas duas,

    Cic. Brut. 95, 325:

    rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 37:

    verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.,

    Cic. Lael. 17, 64:

    nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum,

    id. ib. 21, 79:

    nec vos exitum reperitis,

    id. N. D. 1, 38, 107:

    perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt,

    found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.:

    aristolochia nomen ex inventore reperit,

    Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio,

    Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43:

    quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant,

    Cic. Brut. 2, 8. —
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner:

    qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi,

    Plaut. Ep. 1, 2, 6:

    hoc si secus reperies, nullam causam dico,

    id. Capt. 3, 4, 92:

    quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores,

    Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3:

    re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius,

    id. Ad. 5, 4, 6; cf.:

    cum transgressos repperisset consules,

    Vell. 2, 50, 1:

    quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat,

    Caes. B. G. 2, 15:

    neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat,

    id. ib. 4, 20;

    1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa,

    id. ib. 6, 9:

    repperit esse vera,

    id. ib. 1, 18:

    quem Tarentum venisse reperio,

    Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing:

    quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis,

    Plaut. Bacch. 3. 6, 12:

    ingrato ingratus repertus est,

    id. Pers. 5, 2, 59:

    improbissimus reperiebare,

    Cic. Quint. 20, 56:

    ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores,

    id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.:

    quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st,

    Lucr. 1, 504:

    Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur,

    Suet. Caes. 75.—
    2.
    To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor;

    whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.:

    aliquid calidi consilii,

    id. Ep. 2, 2, 71:

    sibi aliquam astutiam,

    id. Capt. 3, 4, 7:

    repperisti tibi quod placeat,

    Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22:

    consilium,

    id. Phorm. 1, 4, 1:

    causam,

    id. ib. 2, 1, 4:

    mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    nihil novi reperiens,

    id. Ac. 2, 6, 16:

    hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare,

    Quint. 5, 10, 116:

    reperta verba (opp. nativa),

    id. 8, 3, 36:

    medicina ex observatione salubrium reperta est,

    id. 2, 17, 4; 9, 4, 114:

    ludusque (scaenicus) repertus,

    Hor. A. P. 405:

    serrae reperit usum,

    Ov. M. 8, 246; 1, 687:

    repertā nuper conjuratione,

    discovered, Tac. A. 16, 15; cf.:

    posterius res inventa est aurumque repertum,

    Lucr. 5, 1112; 1240:

    in quarum exercitationem reperta est (declamatio),

    Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause:

    Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt,

    Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.):

    exponunt praeclara reperta,

    Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7;

    and (perh. in imitation),

    Rhem. Fan. Pond. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > reperta

  • 18 caveō

        caveō (imper. cave for cavē, T., H., O., Pr.), cāvī, cautus, ēre    [1 CAV-], to be on one's guard, take care, take heed, beware, guard against, avoid: Faciet, nisi caveo, T.: erunt (molesti) nisi cavetis. Cautum est, inquit: non fuisse difficile cavere, to take precautions, Cs.: cum animum attendisset ad cavendum, N.: metues, doctusque cavebis, H.— Cave, look out! be careful! T., H.: ab istoc cavendum intellego, T.: ab eruptionibus, Cs.: caveo ab homine impuro: monent, ut ipsis ab invidiā caveatur, L.: sibi cavit loco, i. e. got out of the way, T.: caves, ne videat, etc., T.: cavet ne emat ab invito: cavere necubi hosti oportunus fieret, S.: ne sim spernenda, Exemplo caveo, am warned by, O.: cavendum est, ne, etc.: non admissum... venio, sed cautum ne admittant, to prevent, L.: quod ut ne accidat cavendum est. — Beware of, take care not, be sure you do not: cave dixeris, T.: cave faxis Te quicquam indignum, H.: cave sis mentiaris: cave roget te, H.: armis concurrant arma cavete, V.: caveri foedere, ut, etc., that provision should be made: cavisse deos ut libertas defendi posset, L.—With acc, to guard against, be aware of, beware of, provide against, keep clear of: tu, quod cavere possis, stultum admitterest, T.: cur hoc non caves?: cavebat Pompeius omnia, ne, etc.: vallum, Cs.: hunc tu caveto, H.: hoc caverat mens provida, had prevented, H.: Fata cavens, V.: cavenda est etiam gloriae cupiditas: Quid quisque vitet, numquam homini satis Cautum est, H.: in quibus cave vereri (i. e. noli): caveret id petere a populo R., quod, etc., S.: occursare capro caveto, V.: commisisse cavet, quod, etc., H. —In law, to take care for, provide, order, decree, dispose of, stipulate: cum ita caverent, si: altera (lex) ipsis sepulcris cavet: de quibus (agris) foedere cautum est: sibi se privatim nihil cavere, to stipulate, L.: si cautum esset eos testimonium non esse dicturos. — With ab, to make oneself secure, procure bail, take surety: obsidibus inter se, Cs.: nisi prius a te cavero, ne quis amplius, etc.: ab sese caveat neminem esse acturum, etc., take security: quid ita Flavio sibi cavere non venit in mentem.—To make secure, give security, guarantee, C.: (civitates) obsidibus de pecuniā cavent, Cs.: quoniam obsidibus cavere inter se non possint, Cs.—With dat, to keep from, protect, have a care for, make safe, take care of: quod regi amico cavet, non reprehendo: melius ei cavere volo, quam ipse aliis solet: aliis cavit, non cavet ipsi sibi, O.
    * * *
    cavere, cavi, cautus V
    beware, avoid, take precautions/defensive action; give/get surety; stipulate

    Latin-English dictionary > caveō

  • 19 com-parō (conp-)

        com-parō (conp-) āvī, ātus, āre,    to prepare, make ready, set in order, furnish, provide: ad magnitudinem frigorum sibi remedium: se, to get ready: se ad iter, L.: se ad omnīs casūs, Cs.: insidias Habito: dolum ad capiendos eos, L.: in accusatione comparandā elaborare: accusatorem filio suo: fugam, Cs.: domicilium ibi, L.: iter ad regem, N.: bellum: exercitūs: classem, N.: tempore ad comparandum dato, N.: an ita me comparem, Non perpeti, etc., place myself in a condition, T.: in Asiam ire: Capuam molem contra rem p.: subsidium mihi diligentiam. — Fig., to arrange, appoint, ordain, establish, constitute: naturā hoc ita comparatum est, ut, etc., L.: more maiorum comparatum est, ut, etc.: hoc iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc.: quae legibus conparata sunt, S.: sic fuimus semper comparati, ut, etc.— To procure, get, purchase, obtain, prepare, make, collect: aurum, T.: faces ad inflammandam urbem: sibi in Galliā auctoritatem, Cs.: (gloriam) ex bellicis rebus, Cs.: cum annus Imbres comparat, H.: (tribunos) ad intercessionem, to gain over, L.

    Latin-English dictionary > com-parō (conp-)

  • 20 cōnficiō

        cōnficiō fēcī, fectus, ere    [com- + facio], to make ready, make, prepare, bring about, complete, accomplish, execute, consummate, fulfil: soccos suā manu: vestem: tabulae litteris Graecis confectae, written, Cs.: libri Graeco sermone confecti, composed, N.: librum Graece, N.: tabulas, to keep accounts: nuptias, T.: bello confecto, ended, S.: duella, H.: facinus: caedem, N.: mandata brevi, S.: spes conficiendi negotii, Cs.: quibus rebus confectis, S.—To settle, close, finish: cum Apellā de columnis: de negotio.—To pass over, accomplish, traverse, go over, make: magno itinere confecto, Cs.: iter anno, N.: ubi confecti cursūs, V.: inmensum spatiis aequor, V.: tecta facturi, ut mille passuum conficiatur, covered.—To diminish, lessen, weaken, sweep away, destroy, kill, subdue, wear out, consume: Atheniensīs, N.: provincias: exercitūs, L.: me (sica) paene confecit, killed: dentes escas conficiunt, grind: cibum, L.: cibos, to digest: fame confici: patrimonium: suam rem. —P. perf., impaired, weakened, overcome, reduced, exhausted: equus senio, Enn. ap. C.: aetate, S.: aevo, V.: malis res p.: volneribus, Cs.: curā, T.: confectus et saucius: (captivos) ignominiis, worn out, L.—To prepare, provide, procure, bring together: tribum necessariis suis, the votes of: armata milia centum, Cs.: pauxillulum nummorum, T.: pecuniam ex illā re: conficiendae pecuniae rationes.—Fig., to produce, cause, make, bring about, effect: aliquid gnato mali, T.: motūs animorum: animum mitem, render: causae conficiunt, are efficient.—Of time, to complete, finish, end, spend, pass: sexaginta annos: noctis partem ibi: hieme confectā, Cs.: vitae cursum.—To show, deduce: ex alquā re alqd: ex quo conficitur, ut, etc.: id quod conficiatur ex ratiocinatione; see also confio.
    * * *
    conficere, confeci, confectus V TRANS
    make, construct; prepare, complete, accomplish; cause; perform; do thoroughly; compose; amass, collect; raise (troops); traverse; eat up, consume; expend; finish off; kill, dispatch; defeat finally, subdue/reduce/pacify; chop/cut up

    Latin-English dictionary > cōnficiō

См. также в других словарях:

  • procure — [ prɔkyr ] n. f. • 1743; « procuration » 1265; de procurer ♦ Relig. 1 ♦ Office de procureur dans certaines maisons et communautés religieuses. Adjoint à procure. ♢ Bureaux, logement du procureur d un couvent. 2 ♦ Magasin d objets de piété. ●… …   Encyclopédie Universelle

  • procure — pro‧cure [prəˈkjʊə ǁ proʊˈkjʊr] verb [transitive] formal to obtain something that is needed for a particular task: • Companies in the industry reported difficulty in procuring raw materials. • Investors showed faith in Pathé s ability to procure… …   Financial and business terms

  • procure — pro·cure /prə kyu̇r/ vt pro·cured, pro·cur·ing: to obtain, induce, or cause to take place pro·cur·able adj pro·cur·er n Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • Procure — Pro*cure , v. t. [imp. & p. p. {Procured}; p. pr. & vb. n. {Procuring}.] [F. procurer, L. procurare, procuratum, to take care of; pro for + curare to take care, fr. cura care. See {Cure}, and cf. {Proctor}, {Proxy}.] [1913 Webster] 1. To bring… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • procure — [prō kyoor′, prəkyoor′] vt. procured, procuring [ME procuren < MFr procurer, to procure < L procurare, to take care of, attend to < pro (see PRO 2) + curare, to attend to < cura, care (see CURE)] 1. to get or bring about by some… …   English World dictionary

  • Procure — Pro*cure , v. i. [1913 Webster] 1. To pimp. Shak. [1913 Webster] 2. To manage business for another in court. [Scot.] [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • procure another to commit perjury — index suborn Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • procure by effort — index earn Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • procure indirectly — index suborn Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • procure title to — index buy, purchase Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • procuré — procuré, ée (pro ku ré, rée) part. passé de procurer …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»